Διαβάζω στον Τύπο, ότι επίκειται η προκήρυξη προγράμματος νιτρορρύπανσης για διάφορες ζώνες και καλλιέργειες
Καλλιεργητικές πρακτικές που μπορούν να προστατεύσουν τους υπόγειους υδροφορείς από νιτρικά
Έχει ενδιαφέρον ένα σχόλιο κάτω από το σχετικό δημοσίευμα που αναφέρει: να μην ισχύσουν οι χάρτες του εξαιρούν νομούς επειδή δεν έχουν ρύπανση των υπόγειων υδροφορέων από νιτρικά. Ένα παράλογο σχόλιο, αν το πρόγραμμα στόχευε πραγματικά στη μείωση της ρύπανσης, αλλά λογικό αν το πρόγραμμα δεν είναι παρά επιδοτήσεις κάτω από το τραπέζι, που ελπίζω να μην χρειαστεί κάποτε να μας ελέγξουν τα όργανα της ΕΕ. Διότι το πρόγραμμα είναι ένα σημαντικό μέτρο της ΕΕ για προστασία των υπόγειων υδροφορέων που εμείς το κάναμε ευκαιρία για επιδότηση χωρίς υποχρεώσεις. Σκεφτείτε απλώς ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της Θεσσαλίας, πίνουμε νερό από υπόγειους υδροφορείς.
Μπορείτε να φανταστείτε το κόστος που θα πληρώσουμε αν πρέπει το νερό αυτό να το καθαρίσουμε από νιτρικά; Ήδη περιοχές της Θεσσαλίας (π.χ. Φάρσαλα) πίνουν εμφιαλωμένο νερό. Για αυτό πιστεύω ότι πρέπει να πάρουμε σοβαρά μέτρα για να αποφύγουμε τα προβλήματα στο προσεχές μέλλον.
Ας δούμε αναλυτικά το πρόβλημα.
Η ρύπανση των υπόγειων υδροφορέων από νιτρικά που προέρχονται σε μεγάλο ποσοστό από τις εκπλύσεις αζωτούχων λιπασμάτων. Όπως είναι γνωστό, τα αζωτούχα λιπάσματα είναι απαραίτητα για τη διατήρηση των αποδόσεων των καλλιεργειών. Ακολουθούν το κύκλο του αζώτου. Όπως φαίνεται στην εικόνα, το άζωτο προστίθεται στο έδαφος από την ατμόσφαιρα (αζωτοδέσμευση ή βροχές, χιόνι), από απόβλητα ζώων και από τα λιπάσματα. Μετατρέπεται σε νιτρικά ιόντα που απορροφούνται από τα φυτά αλλά και μέρος επανέρχεται στην ατμόσφαιρα σε μορφή ατομικού αζώτου, ή οξειδίων του που είναι αέρια του θερμοκηπίου και αμμωνίας που δημιουργεί σε υψηλές συγκεντρώσεις όξινη βροχή.Η μείωση της νιτρορύπανσης μπορεί να προέλθει από τη μείωση της ποσότητας των αζωτούχων λιπασμάτων που εφαρμόζουμε, αλλά και από την ορθή εφαρμογή τους. Εδώ πρέπει να εφαρμόζεται ο κανόνας των 4R δηλαδή να προσθέτουμε το σωστό λίπασμα, στον σωστό χρόνο, στη σωστή δόση, με τον σωστό τρόπο εφαρμογής. Επομένως, ένα θέμα είναι πώς κάνουμε τις εφαρμογές. Από την ποιότητα των λιπασματοδιανομέων, τις δόσεις και τον χρόνο εφαρμογής (π.χ. όσο το δυνατόν περισσότερες δόσεις με μικρότερες ποσότητες), κάλυψη ή ενσωμάτωση για μείωση απωλειών στη ατμόσφαιρα.
Σε όλα τα μέτρα σωστής εφαρμογής μπορούμε να προσθέσουμε εφαρμογές με νέες τεχνολογίες. Η διαφοροποιημένη λίπανση ανάλογα με τις ανάγκες τμημάτων του χωραφιού μπορεί να βοηθήσει. Η πιο γνωστή εφαρμογή στην αζωτούχο λίπανση γίνεται με τη χρήση αισθητήρων που καταγράφουν το χρώμα των φυτών και ανάλογα ρυθμίζουν την ποσότητα λιπάσματος που εφαρμόζεται. Η καταγραφή του χρώματος μπορεί να γίνει από εναέρια μέρα (drones, δορυφόρους κ.λπ.) και να εισαχθεί ο χάρτης εφαρμογής στο λογισμικό του λιπασματοδιανομέα. Μπορεί επίσης να γίνει και με αισθητήρες πάνω στο τρακτέρ που «βλέπουν» το χρώμα των φυτών και αυτόματα ρυθμίζουν τη δόση που εφαρμόζουν. Άλλες εφαρμογές χρησιμοποιούν το μέγεθος των δένδρων όπως σε πορτοκαλιές στη Φλόριδα των ΗΠΑ. (eleftheria.gr)
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας