 |
| Η καλλιέργεια της ρετσινολαδιάς |
Βοτανικά γνωρίσματα
Η ρετσινολαδιά ανήκει στο είδος Rinicus communis L. ( Castor bean ) και στην οικογένεια Εuphorbiacea. Σε εύκρατες περιοχές το συναντάμε ως ετήσιο θάμνο ενώ σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές συμπεριφέρεται ως πολυετές δέντρο ή θάμνος που ζει περίπου γύρω στα 10 έτη.
Ρίζα. Έχει πλούσιο ριζικό σύστημα που εκτείνεται σε βάθος 2 - 4m και πλευρικώς σε ακτίνα 2m περίπου.
Βλαστός. Είναι κατά κανόνα μονοστέλεχο φυτό. Μπορεί να παρουσιάσει διακλάδωση κάτω από την ταξιανθία. Ο βλαστός είναι ευθυτενής και ξυλοποιημένος. Έχει χρώμα πράσινο σε ορισμένες ποικιλίες και κόκκινο σε άλλες.
Φύλλα. Σαν φυτό διαθέτει μεγάλα φύλλα, παλαμοειδή και επαλλάσσοντα. Έχουν συνήθως 5 - 12 λοβούς με ισχυρές νευρώσεις και με ελαφρές περιφερειακές εγκοπές. Πράσινο είναι συνήθως το χρώμα τους, υπάρχουν φύλλα όμως και με κόκκινο χρώμα.
Άνθη. Η ταξιανθία είναι βότρυς ( επάκρια φοβοειδής ). Τα άνθη είναι απέταλα με πράσινο χρώμα ανθέων ενώ στις έγχρωμες ποικιλίες είναι ροζ ή κόκκινο. 'Έχει αρσενικά άνθη με πολλούς στήμονες τα οποία βρίσκονται στο άνω μέρος της ταξιανθίας. Τα θηλυκά άνθη βρίσκονται στη βάση της ανθοταξίας και έχουν διακλαδιζόμενους στύλους.
Καρποί. Ο καρπός είναι κάψα, συνήθως τρίχωρη και έχει απαλά αγκάθια. Οι καρποί περιλαμβάνουν χαρακτηριστικούς έγχρωμους σπόρους.
Οικολογικές απαιτήσεις
Οι οικολογικές απαιτήσεις της ρετσινολαδιάς μοιάζουν αρκετά με του βαμβακιού.
Κλίμα. Οι σπόροι βλαστάνουν στην ίδια περίπου θερμοκρασία με του καλαμποκιού. Για κανονική ανάπτυξη απαιτεί υψηλή θερμοκρασία, υψηλότερη από 24 βαθμούς Κελσίου και όχι κατώτερη των 20 βαθμών Κελσίου. Η περιεκτικότητα του σπόρου σε λάδι μειώνεται σε δροσερότερο περιβάλλον. Η κανονική ωρίμανση του καρπού απαιτεί θερμό και ξηρό καιρό, ενώ με συνθήκες υγρασίας δεν ευνοείται η καλλιέργεια λόγω της μεγάλης προσβολής από ασθένειες και κυρίως από σκληρωτίνια.
Έδαφος. Αναπτύσσεται σε κάθε είδους εδάφους αρκεί το έδαφος να αποστραγγίζεται κανονικά. Σε αντίθεση με το βαμβάκι, η ρετσινολαδιά είναι ευαίσθητη στην αλκαλικότητα ενώ ανέχεται μια μέτρια οξύτητα.
 |
| Οι οικολογικές απαιτήσεις της ρετσινολαδιάς μοιάζουν αρκετά με του βαμβακιού |
Καλλιεργητικές φροντίδες
Σπορά. Για να έχει το φυτό μεγάλη βλαστική περίοδο στη διάθεσή του συνιστάται πρώιμη σπορά. Για εκμηχανισμένη καλλιέργεια συνιστώνται αποστάσεις μεταξύ των γραμμών σποράς ενός μέτρου και μεταξύ των φυτών , επί της γραμμής, 25cm. Η συνιστώμενη ποσότητα σπόρου είναι περίπου 1,5kg/στρ.
Λίπανση. Συνιστάται αζωτούχος λίπανση 5 - 13 μονάδες ανά στρέμμα.
Άρδευση. Η άρδευση αρχίζει μετά την έκπτυξη 6 - 8 φύλλων και τελειώνει 3 - 4 εβδομάδες πριν τη συγκομιδή.
Συγκομιδή. Η συγκομιδή γίνεται σταδιακώς ( 2 -3 φορές ) γιατί αποτελεί φυτό συνεχούς ανθοφορίας και ο καρπός " τινάζει ". Ακόμη και στις βελτιωμένες ποικιλίες που οι καρποί είναι αδιάρρηκτοι, συνίσταται η μέθοδος της σταδιακής συγκομιδής για μεγαλύτερη απόδοση. Στις Η.Π.Α χρησιμοποιούνται και μηχανές συγκομιδής οι οποίες όμως έχουν υψηλό κόστος.
 |
| Για να έχει το φυτό μεγάλη βλαστική περίοδο στη διάθεσή του συνιστάται πρώιμη σπορά |
Προϊόντα
Η ρετσινολαδιά καλλιεργείται για το λάδι του σπόρου που κυμαίνεται από 35 - 55% με μέση περιεκτικότητα 50%. Η στρεμματική απόδοση σε σπόρους είναι περίπου 200kg. Στις Η.Π.Α αναφέρεται ότι δημιούργησαν υβρίδια με δυναμικό παραγωγής 500kg/στρ. Το ρετσινόλαδο είναι μη αποξηραινόμενο ( αριθμός ιωδίου 82 - 90 ) αλλά με ειδική επεξεργασία μετατρέπεται σε αποξηραινόμενο και χρησιμοποιείται για κατασκευή χρωμάτων και βερνικιών. Ως μη αποξηραινόμενο το χρησιμοποιούσαν στο παρελθόν ως λιπαντικό ορισμένων μηχανών ( αεροπλάνων, πλοίων ), αλλά εκτοπίστηκε αργότερα από τα ορυκτά λιπαντικά. Σήμερα χρησιμοποιείται για κατασκευή σαπουνιών, μουσαμάδων, επεξεργασία δερμάτων, βαφή υφασμάτων κ.ά ενώ παράλληλα αποκτά ως φυτό βιοενέργειας, ενδιαφέρον για παραγωγή λιπαντικών μηχανών.
Πολλά μέρη του φυτού όπως οι σπόροι, φύλλα, βλαστοί, περιέχουν το αλκαλοειδές ρισινίνη που είναι δηλητηριώδες για τον άνθρωπο και τα ζώα. Ποσότητα 1mg ρισινίνης μπορεί να είναι θανατηφόρος για έναν ενήλικα γιατί προκαλεί θρόμβωση. Το λάδι δεν είναι δηλητηριώδες και χρησιμοποιείται και ως καθαρτικό.
Η ελαιόπιττα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως οργανικό λίπασμα. Η βιομάζα που μένει στον αγρό μετά την συγκομιδή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παραγωγή κομπόστας ως οργανικό λίπασμα. Η ρετσινολαδιά χρησιμοποιείται επίσης ως καλλωπιστικό φυτό κήπων ή εσωτερικού χώρου.
Βιβλιογραφία
Βιομηχανικά φυτά - Βαμβάκι και υπόλοιπα κλωστικά - Ελαιοδοτικά - Ζαχαρότευτλα - Καπνός
( Στέλλα Γαλανοπούλου - Σενδούκα )