Σκουλήκι των κερασιών - Μύγα των κερασιών - Ραγολέτιδα

την
Περιγραφή


Rhagoletis cerasi ( Diptera, Tephritidae )

Ενήλικο. Έχει μήκος 4 - 5 mm χρώμα σώματος μαύρο λαμπερό με το μπροστινό μέρος της κεφαλής  και τις κεραίες κίτρινα ή κιτρινωπά και το scutellum έντονα κίτρινο. Οι μηροί του εντόμου είναι μαύροι και οι κνήμες κίτρινες. Οι πτέρυγες ιριδίζουν και έχουν 4 μαύρες ζώνες σε χαρακτηριστική διάταξη. Οι 3 από τις ζώνες αυτές είναι εγκάρσιες και η 4η επεκτείνεται κατά μήκος του κορυφαίου τμήματος της πρόσθιας παρυφής της πτέρυγας και καλύπτει και την κορυφή. Στην πρόσθια παρυφή της πτέρυγας υπάρχει συνήθως μια μικρή μαύρη κηλίδα. Τα αρσενικά είναι μικρότερα από τα θηλυκά. 

Rhagoletis cerasi

Αυγό. Είναι λευκό, στενόμακρο, ελλειψοειδές και ελαφρά κυρτό.

Προνύμφη. Είναι ακέφαλη, άποδη με την ακρή του κεφαλιού του σώματος της στενότερο. Η νεαρή προνύμφη έχει μήκος 0,6 mm και η πλήρως αναπτυγμένη 6 mm. Το χρώμα της είναι λευκό ή λευκοκίτρινο.

Νύμφη. Το περίβλημα της νύμφης είναι ελλειψοειδές, διαστάσεων περίπου 4 επί 2 mm , κίτρινο ή ανοιχτοκαστανό θαμπό και οι διατμηματικές γραμμές να φαίνονται ολοκάθαρα.

Νύμφη
Ξενιστές
Καρποί κερασιάς ( Prunus avium L. ) και λιγότερο συχνά βυσσινιάς ( Prunus cerasus L. ). Το θηλυκό ωοτοκεί σε ημιώριμους καρπούς και η προνύμφη αναπτύσσεται σε καρπούς που πλησιάζουν στην ωρίμανση ή είναι ώριμοι.

Βιολογία
'Εχει 1 γενιά το έτος, με μέρος του πληθυσμού να συνεχίζει διάπαυση για περισσότερο διάστημα οπότε συμπληρώνει μια γενιά σε 2 έτη. Διαχειμάζει ως νύμφη μέσα στο έδαφος. Τα ενήλικα βγαίνουν από το έδαφος την άνοιξη, συνήθως τον Μάϊο, όταν ή λίγο πριν γίνουν τα κεράσια επιδεκτικά προσβολής, δηλαδή ωοτοκίας ( στην έναρξη αλλαγής του χρώματος από κίτρινο προς ρόδινο ). Αφού για λίγες μέρες τραφούν, ωριμάσουν, αναπαραγωγικά και συζευχθούν, τα θηλυκά ωοτοκούν στα κεράσια και άλλους καρπούς - ξενιστές που αρχίζουν να ωριμάζουν. Το θηλυκό ανοίγει με τον ωοθέτη του μια οπή στον καρπό και εισάγει ένα αυγό στο μεσοκάρπιο, όπως περίπου ο δάκος στον ελαιόκαρπο. Θεωρείται ότι το θηλυκό γεννά κατά μέσο όρο 100 - 200 αυγά και ζει 4 - 7 εβδομάδες.. Η προνύμφη ανοίγει στοά στο μεσοκάρπιο ( σάρκα ) όπου αποτελεί και την τροφή της. Όταν συμπληρώσει την ανάπτυξή της εγκαταλείπει τον καρπό και πέφτει στο έδαφος, όπου σε μικρό βάθος, 2 - 10 cm, νυμφώνεται και μένει εκεί σε διάπαυση ως την επόμενη ή σπάνια μέχρι την μεθεπόμενη άνοιξη.

το θηλυκό γεννά κατά μέσο όρο 100 - 200 αυγά και ζει 4 - 7 εβδομάδες

Ζημιές
Οι ζημιές μπορεί να είναι σοβαρές. Σε χρονιές πυκνού πληθυσμού του εντόμου, το ποσοστό των προσβεβλημένων κερασιών ή βύσσινων ξεπερνά το 50% και μπορεί να φτάσει και το 100%. Η παρουσία της προνύμφης, ιδίως της νεαρής αλλά και της αναπτυγμένης, δεν διαπιστώνεται εύκολα αν δεν ανοίξουμε τον καρπό. Η ζημιά είναι σοβαρότερη στα επιτραπέζια κεράσια ενώ για αυτά που προορίζονται για απόσταξη είναι ανεκτή ακόμα και μέτρια προσβολή. Πολλές χώρες έχουν θεσπίσει ως όριο ανεκτής προσβολής το 2 - 4% των κερασιών, είτε προορίζονται για νωπή κατανάλωση είτε για κονσερβοποίηση. Ο διαχωρισμός προσβεβλημένων από υγιή κεράσια δεν είναι πρακτικά δυνατός κατά τη συγκομιδή, οπότε η ζημιά του παραγωγού όταν τα κεράσια φτάσουν στον αγοραστή και κριθούν κατάλληλα μόνο για απόσταξη, μπορεί να είναι πολύ μεγάλη. Επίσης, η οπή ωοτοκίας και οι στοές της προνύμφης ευνοούν την εγκατάσταση παθογόνων μικροοργανισμών που επιδεινώνουν την κατάσταση των προσβεβλημένων κερασιών. Η ανάπτυξη της προνύμφης και των μικροοργανισμών συνεχίζεται και μετά τη συγκομιδή ως την κατανάλωση των κερασιών. Η προσβολή, ο βαθμός προσβολής ποικίλλει με το έτος, την ποικιλία και την πρωϊμότητα των κερασιών καθώς και την τοποθεσία και την έκθεση του εκάστοτε οπωρώνα. Ο τύπος και η υγρασία του εδάφους παίζουν σημαντικό ρόλο στη θνησιμότητα των νυμφών ενώ η παρουσία ώριμων αναπαραγωγικά ενηλίκων όταν οι καρποί είναι κατάλληλοι να δεχτούν αυγά, συντελεί σε υψηλά ποσοστά προσβολής των καρπών. Ορισμένες ποικιλίες συνεπώς, είναι ανθεκτικότερες από άλλες λόγω πρωϊμότητας ή οψιμότητας. 

Σκουλήκι των κερασιών - Μύγα των κερασιών - Ραγολέτιδα

Καταπολέμηση
Πολλά οργανοφωσφορούχα και άλλα συνθετικά εντομοκτόνα σκοτώνουν τα ενήλικα του R. cerasi. Χρειάζεται όμως μεγάλη προσοχή, ώστε η επέμβαση να είναι έγκαιρη και το εντομοκτόνο κατάλληλο ώστε να μην υπάρχουν ανεπίτρεπτα υπολείμματα εντομοκτόνου στα κεράσια και βύσσινα κατά τη συγκομιδή, δεδομένου ότι μεταξύ της αρχής προσβολής των καρπών και της συγκομιδής των περισσοτέρων ποικιλιών μεσολαβούν συνήθως λίγες , μόνο 2 με 3 εβδομάδες. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων συνιστά 2 ψεκασμούς. Κατά την έναρξη της ωρίμανσης ( αλλαγή χρώματος ) και μετά από 10 ημέρες. 

Συμβουλευόμαστε πάντα την ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για επιλογή δραστικής ουσίας από την λίστα των εγκεκριμένων δραστικών ουσιών για επιλογή φυτοπροστατευτικού σκευάσματος.

Τα τέλεια ελκύονται σε υδρολυμένες πρωτεϊνες, διαλύματα αμμωνιακών αλάτων τύπου McPail. Οι χρωματικές κίτρινες κολλητικές παγίδες τύπου Rebell είναι ελκυστικές και επενδύονται με κόλλα για σύλληψη των τέλειων και ήταν αποτελεσματικές για την παρακολούθηση του ενήλικου πληθυσμού και  για την καταπολέμηση με μαζική παγίδευση.

Δοκιμάστηκαν μέθοδοι του στείρου εντόμου ή της κυττοπλασματικής ασυμβατότητας μεταξύ των φύλων του εντόμου αλλά δεν έτυχαν εφαρμογής στην πράξη. Άλλα χρήσιμα μέτρα είναι η έγκαιρη συγκομιδή, η φύτευση πρώιμων ποικιλιών και η προσεκτική συλλογή των καρπών ώστε να μη μένουν προσβεβλημένοι στον οπωρώνα και διαχειμάζει έτσι αξιόλογος πληθυσμός του εντόμου.



Βιβλιογραφία
1) Έντομα καρποφόρων δέντρων και αμπέλου
( Μ.Ε Τζανακάκης - Β.Ι Κατσόγιαννος )

2 ) Σημειώσεις στο μάθημα '' Εφαρμοσμένη Εντομολογία ''
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Καθηγητής Ι.Α Τσιτσιπής
Για ανάγνωση αρθρογραφίας του Αγροτών Ανάγνωσμα blog