Ασθένεια των καρπών της μηλιάς και της κυδωνιάς πολύ διαδεδομένη στη χώρα μας που έχει μεγάλη οικονομική σημασία γιατί προκαλεί σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας και της παραγωγής. Είναι διαδεδομένη σε όλες τις χώρες που καλλιεργείται η μηλιά και είναι γνωστή με την αγγλική ονομασία Bitter pit.
 |
| Πικρή κηλίδωση στα μηλοειδή |
Συμπτώματα
Η ασθένεια αρχίζει εσωτερικά στη σάρκα κάτω από την επιδερμίδα του καρπού και τελικά προκαλεί επιφανειακές αλλοιώσεις. Συγκεκριμένα, μικρές περιοχές του φλοιώδους ιστού, συχνά κάτω από την επιδερμίδα, παρουσιάζουν βλάβες λίγες εβδομάδες πριν την συγκομιδή των καρπών. Τα κύτταρα σε αυτές τις περιοχές αρχίζουν σταδιακά να νεκρώνονται και η επιδερμίδα, στις αντίστοιχες θέσεις εξωτερικά, μπορεί να φαίνεται σαν βρεγμένη λίγο πριν ή κατά την συγκομιδή. Αργότερα, οι κηλίδες αποκτούν πιο έντονο χρώμα από εκείνο του υπόλοιπου καρπού και τελικά παίρνουν χρώμα καστανό μέχρι μαύρο. Καθώς τα προσβεβλημένα κύτταρα νεκρώνονται, χάνουν υγρασία και συρρικνώνονται με αποτέλεσμα η επιδερμίδα να βυθίζεται στις αντίστοιχες θέσεις και έτσι στην επιφάνεια του καρπού να σχηματίζονται κυκλικές κηλίδες που μοιάζουν με '' λακκίσκους ''. Οι τυπικές κηλίδες της προσβολής που σχηματίζονται συνήθως κατά τους 2 ή 3 πρώτους μήνες της αποθήκευσης, έχουν χρώμα βαθύ καστανό μέχρι μαύρο, διάμετρο 1 - 6 mm, είναι ελαφρά βυθισμένες και συχνά εντοπίζονται στο κορυφαίο τμήμα των καρπών.
Αν μεταβούμε σε αποφλοίωση του καρπού, αποκαλύπτονται κάτω από τις κηλίδες, μικρές κυκλικές μάζες, ξηρού καστανού σπογγώδους ιστού που έχει υπόπικρη γεύση. Μερικές φορές, ιδιαίτερα σε ορισμένες ποικιλίες, καστανές σπογγώδεις κηλίδες εμφανίζονται και σε βαθύτερα στρώματα μέσα στη σάρκα που αποκαλύπτονται με τον τεμαχισμό του καρπού.
Αίτιο - Συνθήκες ανάπτυξης
Η πικρή κηλίδωση αποτελεί μια μη παρασιτική ασθένεια που οφείλεται σε φυσιολογικές διαταραχές λόγω μη επαρκούς εφοδιασμού των καρπών με ασβέστιο (Ca). Στο αποτέλεσμα αυτό συμβάλλουν αποφασιστικά οι διάφορες συνθήκες που επικρατούν στα δενδροκομεία πριν από τη συγκομιδή. Η πικρή κηλίδωση είναι δυνατόν να εκδηλωθεί και προ της συγκομιδής, αλλά είναι κατ ' εξοχή μια μετασυλλεκτική ασθένεια που εμφανίζεται κατά την αποθήκευση των καρπών.
Η ασθένεια είναι σοβαρότερη σε καρπούς από νεαρά δέντρα, ιδιαίτερα με μικρή καρποφορία, παρά σε καρπούς από ενήλικα δέντρα. Επίσης, είναι σοβαρότερη στους μεγάλους καρπούς και όταν οι καρποί συγκομίζονται άωροι ( άγουροι ). Άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωση και την σοβαρότητα της ασθένειας είναι οι ακανόνιστες αρδεύσεις ( ιδιαίτερα παροχή άφθονου νερού κατά τη βλαστική περίοδο μετά από περιόδους ξηρασίας ή παροχή στα δέντρα λίγου νερού ), η υπερβολική αζωτούχος λίπανση ( Ν ), το αυστηρό κλάδεμα. Πάντως σήμερα, έχει γίνει αποδεκτό ότι η πικρή κηλίδωση προκαλείται στο δενδροκομείο από έλλειψη του ασβεστίου στους καρπούς. Φαίνεται, πως από την επίδραση ορισμένων καταστάσεων δυσχεραίνεται η ελεύθερη κίνηση του ασβεστίου στο κορυφαίο, ιδιαίτερα εκεί, μέρος του καρπού και έτσι προκαλείται η έλλειψη του στοιχείου που έχει σαν αποτέλεσμα την εκδήλωση της προσβολής.
Η ασθένεια εκδηλώνεται συντομότερα σε θερμοκρασία 10 βαθμών Κελσίου παρά σε θερμοκρασία 0 βαθμών Κελσίου. Τα συμπτώματα της αναπτύσσονται μέσα σε 7 - 10 ημέρες στις ευπαθείς ποικιλίες και σε θερμοκρασία 10 βαθμών Κελσίου.
 |
| Η πικρή κηλίδωση είναι δυνατόν να εκδηλωθεί και προ της συγκομιδής, αλλά είναι κατ ' εξοχή μια μετασυλλεκτική ασθένεια που εμφανίζεται κατά την αποθήκευση των καρπών. |
Καταπολέμηση
Η ασθένεια αντιμετωπίζεται ικανοποιητικά με ψεκασμό των δέντρων με διάλυμα νιτρικού ασβεστίου 0,75 - 1% ή χλωριούχου ασβεστίου 0,45 - 0,6% στο οποίο προστίθεται διαβρεκτική ουσία. Συνήθως 3 ψεκασμοί είναι επαρκείς. Οι ψεκασμοί πρέπει να γίνονται κατά την περίοδο των 2 μηνών πριν την έναρξη της συγκομιδής. Τα δέντρα πρέπει να ψεκάζονται ανά 15 - 20 ημέρες και ο τελευταίος ψεκασμός να γίνεται τουλάχιστον 1 - 2 εβδομάδες πριν την έναρξη της συγκομιδής. Για αποφυγή εγκαυμάτων στα δέντρα δεν πρέπει να ψεκάζουμε με δροσερό καιρό ή πολύ αργά το απόγευμα.
Επίσης, πολύ καλά αποτελέσματα δίνει το νιτρικό ασβέστιο. Το χλωριούχο ασβέστιο θεωρείται πιο αποτελεσματικό σε σοβαρές περιπτώσεις, χρησιμοποιείται όμως σε μικρότερη κλίμακα γιατί όταν εφαρμοσθεί μεγάλος αριθμός ψεκασμών μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα στο φύλλωμα.
Εκτός από τους ψεκασμούς, είναι σκόπιμο να γίνεται κάθε προσπάθεια για να εφαρμόζονται και τα παρακάτω μέτρα :
- Αποφυγή συγκομιδής των καρπών ( μηλιάς, κυδωνιάς ) σε πολύ πρόωρο στάδιο ωριμότητας.
- Εκτέλεση κανονικών αρδεύσεων.
- Επιμελής εκτέλεση κλαδέματος για να εξασφαλίζεται έτσι η καλή σχέση φυλλώματος προς καρποφορία και κανονικής κατ ' έτος καρποφορίας των δέντρων.
- Μετά τη συγκομιδή, οι καρποί να αποθηκεύονται αμέσως σε θερμοκρασία 0 - 1 βαθμών Κελσίου και σε υψηλή υγρασία.
Βιβλιογραφία
Ασθένειες καρποφόρων δένδρων και αμπέλου
Χ.Γ Παναγόπουλος,
Καθηγητής Φυτοπαθολογίας Γεωργικού Πανεπιστημίου Αθηνών