H ασθένεια, γνωστή και με τα ονόματα anthracnose ή lebbra ή pastella, περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1899 στην Πορτογαλία από τον Almeida. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στη Ρωσία, Η.Π.Α ( Καλιφόρνια ), Ουρουγουάη, Ιταλία, Γαλλία, Αργεντινή, Αυστραλία και Ιαπωνία. Στην χώρα μας διαπιστώθηκε για πρώτη φορά το 1920 στην Κέρκυρα.
 |
| anthracnose ή lebbra ή pastella |
Συμπτώματα
Η ασθένεια προσβάλλει κυρίως τους καρπούς όταν πλησιάσουν στην ωρίμανση ή είναι ώριμοι και προκαλεί την σήψη τους και λιγότερο τα φύλλα, τους ποδίσκους των καρπών και τους νεαρούς κλαδίσκους.
Η προσβολή των καρπών αρχίζει με την εμφάνιση σε ένα σημείο της επιφάνειας ( συχνά παρατηρείται στην κορυφή του καρπού ή το σημείο επαφής του στον ποδίσκο ), κηλίδας καστανέρυθρου χρώματος, η οποία εξαπλώνεται ταχύτατα στο μεγαλύτερο μέρος ή σε ολόκληρη την επιφάνεια του καρπού. Οι κηλίδες που παρατηρούμε στους καρπούς βυθίζονται και αποκτούν έντονη ρυτίδωση, συχνά σε συγκεντρωτικούς κύκλους και μέσα σε λίγες ημέρες καλύπτονται από τις καρποφορίες του μύκητα που κάνουν την εμφάνισή τους σαν μαύρα στίγματα. Οι προσβεβλημένοι καρποί είτε πέφτουν στο έδαφος και υφίστανται σήψη, είτε παραμένουν στο δέντρο και αφυδατωμένοι συρρικνώνονται και μεταβάλλονται σε μούμιες.
Στα φύλλα εμφανίζονται καστανόχρωμες κηλίδες που αρχίζουν από την κορυφή του ελάσματος και συχνά καλύπτουν μέχρι το μισό περίπου του ελάσματος του φύλλου. Επί των κηλίδων εμφανίζονται τα μαύρα σπόρια του μύκητα κατά συγκεντρωτικούς κύκλους. Η προσβολή των φύλλων και των βλαστών, δεν έχει παρατηρηθεί στην χώρα μας και γενικά είναι άνευ οικονομικής σημασίας.
 |
| Η ασθένεια οφείλεται στον ασκομύκητα Glomerella cingulata |
Αίτιο - Συνθήκες ανάπτυξης
Η ασθένεια οφείλεται στον ασκομύκητα Glomerella cingulata ( Phyllachorales, Phyllachoraceae ). H ατελής μορφή του μύκητα η οποία είναι και η παρασιτική φάση του παθογόνου ονομάζεται Colletotrichum gloeosporioides, συν. Gloeosporium olivarum ( Coelomycetes, Αδηλομύκητες ).
Ο μύκητας αναπτύσσεται ικανοποιητικά σε όλες τις θερμοκρασίες μεταξύ 10 - 25 βαθμών Κελσίου. Η ευνοϊκότερη ανάπτυξη παρατηρείται στους 25 βαθμούς Κελσίου. Καμία ανάπτυξη δεν παρατηρείται στους 0 βαθμούς Κελσίου και ελάχιστη στους 29 βαθμούς Κελσίου. Το παράσιτο μολύνει μόνο τους ώριμους καρπούς είτε με απ ' ευθείας διάτρηση των προστατευτικών στρωμάτων της επιφάνειας του καρπού, είτε από πληγές. Για την πραγματοποίηση των μολύνσεων είναι απαραίτητη η ύπαρξη σταγόνας νερού ή η ύπαρξη πολύ υψηλής σχετικής υγρασίας 92 - 100% για 48 - 120 ώρες. Οι πράσινοι καρποί της ελιάς παρουσιάζουν αντοχή στις μολύνσεις και γίνονται ευπαθείς όταν αποκτήσουν το χαρακτηριστικό χρώμα της ωρίμανσης. Η αντοχή αυτή έχει αποδοθεί είτε στην ακαταλληλότητα των θρεπτικών υποστρωμάτων του άγουρου καρπού, είτε στην ύπαρξη εντός του χυμού των άγουρων καρπών, ουσίας, η οποία είναι ανασταλτική για την ανάπτυξη του μύκητα.
Ο χρόνος επώασης της ασθένειας στις μολύνσεις χωρίς πληγή κυμαίνεται από 6 - 15 ημέρες, σε θερμοκρασίες από 25 - 10 βαθμούς Κελσίου. Η ύπαρξη πληγής επιταχύνει το χρόνο επώασης αναλόγως τη θερμοκρασία, κατά 2 με 5 ημέρες. Τα σπόρια του μύκητα που αποτελούν και τα μολύσματα για τις αρχικές μολύνσεις προέρχονται από τους προσβεβλημένους καρπούς και τα προσβεβλημένα φύλλα του παρελθόντος έτους επί του εδάφους ή επί των δέντρων. Πάντως, η σπουδαιότερη πηγή μολυσμάτων είναι οι καρποί.
Η προσβολή του καρπού από το δάκο παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της ασθένειας. Ο δάκος, με τη δημιουργία νυγμάτων στους καρπούς επιταχύνει την ωρίμανση των καρπών και έτσι διευκολύνει την γρήγορη είσοδο και ανάπτυξη του παρασίτου.
Η ασθένεια τέλος, ευνοείται σε ελαιώνες εγκατεστημένους είτε σε αργιλώδη εδάφη που αποστραγγίζονται δύσκολα, είτε σε χαμηλές ( κλειστές και ανεπαρκώς αεριζόμενες ) τοποθεσίες στις οποίες διατηρείται μεγάλη υγρασία.
Καταπολέμηση
1. Συνιστώνται 2 προληπτικοί ψεκασμοί με βορδιγάλιο πολτό ή άλλα αποτελεσματικά μυκητοκτόνα κατά την κρίσιμη περίοδο της επιδημίας. Ο πρώτος ψεκασμός γίνεται περίπου το τέλος Οκτωβρίου και ο δεύτερος το τρίτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου. Ο κατάλληλος χρόνος και αριθμός επεμβάσεων θα πρέπει να καθορίζεται με βάση τα κλιματολογικά δεδομένα κάθε περιοχής. Άλλα αποτελεσματικά μυκητοκτόνα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην καταπολέμηση του γλοιοσπορίου είναι ο οξυχλωριούχος χαλκός, το υδροξείδιο του χαλκού κ.λ.π
2. Να αποφεύγεται η εγκατάσταση ελαιώνων σε χαμηλές, υγρές και κακώς αεριζόμενες θέσεις. Να πραγματοποιείται κατάλληλο κλάδεμα για την αραίωση της κόμης των ελαιόδεντρων.