Τα ζιζάνια αποτελούν την κυριότερη αιτία απωλειών νερού από το έδαφος όλων των δενδρωδών καλλιεργειών. Εκτός όμως από το νερό, τα ζιζάνια έχουν και άλλες δυσμενείς επιδράσεις στις δενδρώδεις καλλιέργειες, δεδομένου ότι ανταγωνίζονται τα δέντρα για τα θρεπτικά στοιχεία, αποτελούν δευτερεύοντες ξενιστές για ζωικούς εχθρούς και παθογόνα που προσβάλλουν τα δέντρα και ορισμένα τουλάχιστον από αυτά, παράγουν αλληλοπαθητικές ουσίες που δυνητικά μειώνουν την ανάπτυξη και την παραγωγή των δένδρων.
 |
| Ολοκληρωμένη Διαχείριση Ζιζανίων στις δενδρώδεις καλλιέργειες |
Είναι όμως επίσης γνωστό σήμερα ότι εκτός από τις επιβλαβείς, έχουν ταυτόχρονα και ευνοϊκές επιδράσεις στις ίδιες τις καλλιέργειες και το περιβάλλον γενικότερα. Οι ευνοϊκές αυτές επιδράσεις των ζιζανίων αναφέρονται,
- Στην ισορροπία του αγροοικοσυστήματος καθώς τα ζιζάνια αποτελούν καταφύγια ωφέλιμων εντόμων, ακάρεων κλπ
- Στην προστασία του εδάφους από διάβρωση
- Στην αύξηση της γονιμότητας του εδάφους
- Ο ζιζανιοτάπητας κάτω από τα δέντρα βοηθάει στην συγκράτηση του νερού της βροχής και την βελτίωσης του χρώματος των καρπών και της ποιότητάς τους
- Στην χρήση των ζιζανίων ως τροφή ζώων και ως φαρμακευτικών ή λαχανοκομικών φυτών.
Οι μέθοδοι αντιμετώπισης των ζιζανίων που μπορούν να βρουν εφαρμογή στις δενδρώδεις καλλιέργειες είναι οι ακόλουθες :
- Εφαρμογές χημικών ζιζανιοκτόνων
- Καλλιέργεια του εδάφους των δενδροκομείων
- Χορτοκοπή
- Ελεγχόμενη Φυτική Κάλυψη
- Κάλυψη εδάφους με πλαστικό φύλλο ή διάφορα αδρανή υλικά ( mulching )
- Ολοκληρωμένη διαχείριση ζιζανίων
Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Ζιζανίων
Κάθε μια από τις παραπάνω μεθόδους αντιμετώπισης των ζιζανίων στα δενδροκομεία, τους ελαιώνες ή τους αμπελώνες έχει πλεονέκτηματα άλλα και μειονεκτήματα και η αποτελεσματικότητα κάθε μιας εξαρτάται από τις επικρατούσες σε κάθε περίπτωση, κάθε είδους καλλιεργητικές και οικονομικές συνθήκες. Ταυτόχρονα, έχει γίνει επιτακτική τα τελευταία χρόνια η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος, των καταναλωτών και των ίδιων των παραγωγών από τις επιπτώσεις της αλόγιστης χρήσης των γεωργικών φαρμάκων. Έτσι, και στις δενδρώδεις καλλιέργειες έχει επεκταθεί στην χώρα μας, σε μεγαλύτερο βαθμό από τις άλλες καλλιέργειες, η Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Ζιζανίων.
Ακολουθήστε τη fb σελίδα του Αγροτών Ανάγνωσμα ΕΔΩ
Σαν Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης ( ή Αντιμετώπισης ) Ζιζανίων σε μια καλλιέργεια, ορίζεται ένας καλά μελετημένος συνδυασμός των σε κάθε περίπτωση διαθέσιμων μεθόδων αντιμετώπισης των ζιζανίων.
Στόχοι ενός Συστήματος Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Ζιζανίων
- Αύξηση ποσότητας και βελτίωση ποιότητας παραγωγής
- Ικανοποιητικό κόστος παραγωγής
- Ελαχιστοποίηση χρήσης ζιζανιοκτόνων ( υπολείμματα στα προϊόντα, επίδραση σε χλωρίδα - πανίδα, ασφάλεια χρηστών )
- Προστασία εδάφους από διάβρωση, συμπίεση κλπ καθώς και αύξηση και διατήρηση της γονιμότητάς του.
Τα κριτήρια επιλογής ενός τέτοιου συστήματος σε ένα δενδροκομείο ή ένα αμπελώνα αποτελούν το είδος των ζιζανίων που επικρατούν, ο τύπος και η κλίση του εδάφους, οι επικρατούσες κλιματικές συνθήκες, ο τρόπος καλλιέργειας ( άρδευση, λίπανση, συγκομιδή, σύστημα φύτευσης κλπ ) καθώς και το κόστος των επεμβάσεων και των μηχανημάτων.
 |
| Σαν Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης ( ή Αντιμετώπισης ) Ζιζανίων σε μια καλλιέργεια, ορίζεται ένας καλά μελετημένος συνδυασμός των σε κάθε περίπτωση διαθέσιμων μεθόδων αντιμετώπισης των ζιζανίων |
Ένα σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Ζιζανίων, για να πετύχει τους στόχους του σε μια δενδρώδη καλλιέργεια, θα πρέπει να πληρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις :
- Άριστη γνώση της βιολογίας ζιζανίων και καλλιέργειας
- Πλήρης κατανόηση της σχέσης ζιζανίων - καλλιέργειας
- Γνώση όλων των βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων που επηρεάζουν την παραπάνω σχέση
- Αξιοποίηση των δυνατοτήτων της σύγχρονης τεχνολογίας
Στον σχεδιασμό ενός Συστήματος Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Ζιζανίων σε μια δενδρώδη καλλιέργεια μπορεί να κριθεί σκόπιμη και η εφαρμογή χημικών ζιζανιοκτόνων για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ζιζανίων ( ή μερικών από αυτά ) επί της γραμμής των δέντρων ή μόνο κάτω από την κόμη τους, για διευκόλυνση της συγκομιδής, για την αποφυγή ζημιών στους κορμούς από τη χρήση μηχανημάτων.
Εφ' όσον λοιπόν αποφασιστεί η χρήση κάποιου ζιζανιοκτόνου, θα πρέπει :
- Η χρήση του να είναι πάντα δικαιολογημένη
- Να είναι εγκεκριμένο για την καλλιέργεια
- Να εφαρμοσθεί σύμφωνα με τις οδηγίες της ετικέτας ( δοσολογία, χρόνος και τρόπος εφαρμογής, προφυλάξεις )
- Να είναι μικρού βαθμού έκπλυσης, εκλεκτικό, όχι υπολειμματικό
- Να μην είναι επικίνδυνο για το περιβάλλον, το χρήστη και τον καταναλωτή των προϊόντων της καλλιέργειας.
Κυριότερα ετήσια ζιζάνια στις δενδρώδεις καλλιέργειες
- Χειμερινά. Αγριοσυνάπι, Ανθεμίδες, Ασπροκέφαλος, Καψέλλα, Κόνυζα, Μαρτιάκος, Στελάρια, Αγριοβρώμη, Αγριοκρίθαρο, Βρόμος, Ήρα, Πόα.
- Θερινά. Αγριομελιτζάνα, Αγριοντοματιά, Αντράκλα, Λουβουδιά, Βλήτα, Πολυκόμπι, Αιματόχορτο, Μουχρίτσα, Σετάρια
Κυριότερα πολυετή ζιζάνια στις δενδρώδεις καλλιέργειες
- Χειμερινά. Αγριοράδικο, Βρωμολάχανο, Λάπαθο, Μολόχες, Ρεζέντα, Τσουκνίδα, Πολυετής Ήρα
- Θερινά. Κίρσιο, Κύπερη, Περικοκλάδα, Αγριάδα, Βέλιουρας, Νεραγριάδα
 |
| Τα ζιζάνια αποτελούν την κυριότερη αιτία απωλειών νερού από το έδαφος όλων των δενδρωδών καλλιεργειών. Εκτός όμως από το νερό, τα ζιζάνια έχουν και άλλες δυσμενείς επιδράσεις στις δενδρώδεις καλλιέργειες, δεδομένου ότι ανταγωνίζονται τα δέντρα για τα θρεπτικά στοιχεία, αποτελούν δευτερεύοντες ξενιστές για ζωικούς εχθρούς και παθογόνα που προσβάλλουν τα δέντρα και ορισμένα τουλάχιστον από αυτά, παράγουν αλληλοπαθητικές ουσίες που δυνητικά μειώνουν την ανάπτυξη και την παραγωγή των δένδρων |
Γενικές κατευθύνσεις της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης των Ζιζανίων στις δενδρώδεις καλλιέργειες της χώρας μας
Ολοκληρωμένη διαχείριση ζιζανίων στους ελαιώνες
Διατήρηση του φυσικού ζιζανιοτάπητα μεταξύ των γραμμών των δέντρων το χειμώνα και καταστροφή του με κατεργασία του εδάφους ή χορτοκοπή την άνοιξη, πριν την έναρξη του ανταγωνισμού για το νερό. Αν στον ελαιώνα κυριαρχεί η οξαλίδα, αυτή θα εξαφανιστεί μόνη της αφήνοντας το έδαφος καθαρό από ζιζάνια. Τον υπόλοιπο χρόνο, τα ζιζάνια στο μεταξύ των γραμμών διάστημα, αντιμετωπίζονται, όταν απαιτείται, με επιφανειακή καλλιέργεια εδάφους σε συνδυασμό με ζιζανιοκτόνο μικρής υπολειμματικότητας. Χρήση μεταφυτρωτικού ζιζανιοκτόνου όταν κρίνεται απαραίτητο και ιδιαίτερα το καλοκαίρι για την αντιμετώπιση των πολυετών ζιζανίων. Για διευκόλυνση της συγκομιδής, κάτω από τα δέντρα ή σε λωρίδα εδάφους επί της γραμμής, το έδαφος διατηρείται καθαρό από ζιζάνια με τη χρήση ζιζανιοκτόνου μέσης υπολειμματικότητας νωρίς το φθινόπωρο.
Γίνετε μέλος της fb ομάδας του Αγροτών Ανάγνωσμα ΕΔΩ
Ολοκληρωμένη διαχείριση ζιζανίων στους αμπελώνες
Διατήρηση του φυσικού ζιζανιοτάπητα το χειμώνα. Εφόσον υπάρχει επαρκής υγρασία δεν πρέπει να παραμένει το έδαφος γυμνό από ζιζάνια. Εξαίρεση αποτελούν οι νεαρές, κάτω των 3 ετών φυτείες. Πρέπει να αντικατασταθούν οι εφαρμογές υπολειμματικών ζιζανιοκτόνων από επιφανειακή καλλιέργεια, κάλυψη εδάφους ή ελεγχόμενη φυτική κάλυψη. Για την αντιμετώπιση πολυετών ιδιαίτερα ζιζανίων, όταν κρίνεται απαραίτητο, χρήση μεταφυτρωτικών ζιζανιοκτόνων.
Ολοκληρωμένη διαχείριση ζιζανίων στα εσπεριδοειδή
Συνιστάται η διατήρηση του φυσικού ζιζανιοτάπητα το χειμώνα. Μπορεί επίσης να εγκατασταθεί ελεγχόμενη φυτική κάλυψη από μικρής ανταγωνιστικότητας αγρωστώδη. Την άνοιξη - καλοκαίρι συνιστώνται χορτοκοπές ή μεταφυτρωτικές εφαρμογές ζιζανιοκτόνων ιδιαίτερα για την αντιμετώπιση πολυετών ζιζανίων. Χρήση ζιζανιοκτόνων εδάφους μικρής υπολλειμματικότητας.
Ολοκληρωμένη διαχείριση ζιζανίων σε πυρηνόκαρπα και μηλοειδή
Συνιστάται η διατήρηση του φυσικού ζιζανιοτάπητα το χειμώνα. Μπορεί επίσης να εγκατασταθεί ελεγχόμενη φυτική κάλυψη από μικρής ανταγωνιστικότητας αγρωστώδη. Ελαφρά καλλιέργεια εδάφους άνοιξη - καλοκαίρι ( όπου υπάρχει πρόβλημα νερού ). Διατήρηση επί της γραμμής, λωρίδας χωρίς ζιζάνια ( mulching, κοπή, καλλιέργεια ). Συμπληρωματικά, χρήση ζιζανιοκτόνων. Απαγορεύεται η χρήση ζιζανιοκτόνων για πλατύφυλλα στο διάστημα μεταξύ των γραμμών των δέντρων.
Βιβλιογραφία
Πρακτικά 5ης Πανελλήνιας Συνάντησης Φυτοπροστασίας με θέμα
'' Φυτοπροστασία : Ποιότητα και ασφάλεια των γεωργικών προϊόντων - τροφίμων ''
Ε.Α ΠΑΣΠΑΤΗΣ
Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο
'' Προβλήματα αντιμετώπισης ζιζανίων στις δενδρώδεις καλλιέργειες και το αμπέλι ''
( 3η Συνεδρία : Σημαντικά προβλήματα από ζιζάνια )