Περιγραφή
Zeuzera pyrina L.
( Lepidoptera, Cossidae )
κ.ν ζεύζερα ( ζευζέρα )
 |
| Zeuzera pyrina |
Το ενήλικο του εντόμου είναι σχετικά μεγάλου μεγέθους, με μήκος 25 - 30mm και άνοιγμα πτερύγων 55 - 70mm το θηλυκό και 35 - 40mm το αρσενικό, με τις οπίσθιες πτέρυγες σαφώς μικρότερες και κοντότερες από τις πρόσθιες. Έχει χαρακτηριστικό χρωματισμό. Ο θώρακας και οι πτέρυγες είναι λευκά με πολλές κυκλικές ή ωοειδείς κυανόμαυρες κηλίδες. Η κοιλία είναι τεφρόμαυρη. Το αυγό του εντόμου είναι ωοειδές μακρουλό, κιτρινέρυθρο και μήκους περίπου 1mm. Η προνύμφη, είναι υπόλευκη ή κίτρινη με χαρακτηριστικά μαύρα τριχοφόρα φύματα στα νώτα της, και σκοτεινοκάστανη κεφαλή με τελικό μήκος 50 - 55mm και πλάτος 8mm.
Ακολουθήστε τη fb σελίδα του Αγροτών Ανάγνωσμα ΕΔΩ
Ξενιστές
Είναι πολυφάγο ξυλοφάγο έντομο. Μπορεί να συμπληρώσει το βιολογικό του κύκλο σε 150 περίπου είδη πολυετών φυτών. Προσβάλλει κυρίως την αχλαδιά, μηλιά και ελιά και λιγότερο την κυδωνιά, δαμασκηνιά, καρυδιά και άλλα καρποφόρα, δασικά και καλλωπιστικά δέντρα και θάμνους. Ενώ στην Ηπειρωτική Ελλάδα προσβάλλει και ζημιώνει κυρίως τα γιγαρτόκαρπα δέντρα, στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και Δωδεκάνησα κάνει σοβαρές ζημιές κυρίως στην ελιά. όπως συμβαίνει και σε θερμές περιοχές της νότιας Ιταλίας, Τουρκίας, Συρίας, Ισραήλ και Ιορδανίας. Δεν είναι γνωστό γιατί το έντομο ζημιώνει κυρίως την ελιά σε ορισμένες θερμές περιοχές και κυρίως τα γιγαρτόκαρπα (μηλιά, αχλαδιά, κυδωνιά) Rosaceae στις πλείστες άλλες περιοχές.
 |
| υπόλευκη ή κίτρινη με χαρακτηριστικά μαύρα τριχοφόρα φύματα προνύμφη |
Βιολογία
Έχει συνήθως μια γενεά κάθε 2 έτη. Διαχειμάζει ως προνύμφη μέσα στον κορμό ή σε χονδρούς κλάδους. Νυμφώνεται την άνοιξη του 2ου έτους στην προνυμφική στοά κοντά στην επιφάνεια του φλοιού. Τα ενήλικα εμφανίζονται τον Ιούνιο, Ιούλιο ή και αργότερα, τον Αύγουστο και τοποθετούν τα 100 - 300 αυγά τους ατομικά ή σε ρωγμές του φλοιού του κορμού ή των κλάδων. Η προνύμφη μπαίνει μέσα στον κορμό ή τον κλάδο όπου και ορύσσει στοά στο ξύλο, φτάνοντας ως την εντεριώνη. Η στοά έχει μήκος 25cm ή και περισσότερο. Μερικοί αναφέρουν ότι η νεαρή προνύμφη μετακινείται στην επιφάνεια του δέντρου και προσβάλλει διάφορα μέρη προτού να αρχίσει τη στοά.
Γίνετε μέλος της fb ομάδας του Αγροτών Ανάγνωσμα ΕΔΩ
Κάθε προνύμφη ζει μόνη της και βγάζει αποχωρήματα από τη στοά που έχουν πορτοκαλί χρώμα. Η προνύμφη συμπληρώνει την ανάπτυξή της το επόμενο φθινόπωρο και τότε επιστρέφει στη θέση της οπής της στοάς της, διευρύνει εκεί τη στοά και δημιουργεί νυμφικό θάλαμο όπου θα νυμφωθεί την επόμενη άνοιξη. Κατά την έξοδο του ενήλικου, το νυμφικό έκδυμα εξέχει εμφανώς από την επιφάνεια του φλοιού και δείχνει ότι εξήλθε ενήλικο από το συγκεκριμένο σημείο.
Ζημιές
Η ζεύζερα (ζευζέρα) αποτελεί σοβαρό εχθρό των γιγαρτόκαρπων δέντρων και σε ορισμένα νησιά μας, της ελιάς. Μία μόνο προνύμφη μπορεί να ξεράνει ένα νεαρό δέντρο 1 - 3 ετών ή να προκαλέσει το σπάσιμό του από δυνατό άνεμο. Σε δέντρα μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας, ξεραίνονται ολόκληροι βραχίονες ή κατώτεροι κλάδοι και σπάζουν από τον άνεμο. Ο βαθμός ζημιάς ποικίλλει με το είδος, την ποικιλία του δέντρου και τον οπωρώνα.
 |
| Ο βαθμός ζημιάς ποικίλλει με το είδος, την ποικιλία του δέντρου και τον οπωρώνα |
Καταπολέμηση
Είναι δύσκολη, λόγω της μακριάς περιόδου παρουσίας ενηλίκων και ωοτοκίας ( από αρχές θέρους ως αρχές φθινοπώρου ) και του ότι οι προνύμφες κατά το πλείστον της ζωής τους είναι προστατευμένες στις στοές τους μέσα στο δέντρο. Προληπτικό μέτρο είναι οι ψεκασμοί του κορμού και των κλάδων το καλοκαίρι, ώστε να σκοτωθούν οι νεαρές προνύμφες πριν μπουν μέσα στο δέντρο. Καλά αποτελέσματα έχουν δώσει ορισμένα οργανοφωσφορούχα σε ψεκασμούς ανά 15 ημέρες από τις αρχές Ιουνίου ως τα μέσα Αυγούστου (Ανώνυμοι 1973).
Με τη χρησιμοποίηση φερομονικών παγίδων προσδιορίζεται πιο σωστά η εποχή παρουσίας ενηλίκων σε κάθε περιοχή και συνεπώς πιο σωστά η ημερομηνία ψεκασμών ώστε να προστατεύονται τα δέντρα με λίγους ψεκασμούς. Ως προληπτικό επίσης μέτρο συνιστάται η ασβέστωση του κορμού και των βραχιόνων που πιστεύεται από ορισμένους ότι περιορίζει των ωοτοκία του θηλυκού, ή την είσοδο των νεαρών προνυμφών. Εναντίον μεγαλύτερων προνυμφών μέσα στις στοές τους, συνιστάται η χρήση αντιπρονυμφικών σπίρτων που εκλύουν φωσφίνη ή άλλο ασφυκτικό αέριο. Τα σπίρτα αυτά εισάγονται από την οπή επικοινωνίας της στοάς με το εξωτερικό. Συνιστώνται επίσης εγχύσεις βενζίνης, πετρελαίου ή άλλου κατάλληλου εντομοκτόνου και το φράξιμο της οπής με πηλό ή άλλο υλικό.
Βιβλιογραφία
1 )
Έντομα καρποφόρων δέντρων και αμπέλου
(
Μ.Ε Τζανακάκης - Β.Ι Κατσόγιαννος )
2
) Σημειώσεις στο μάθημα '' Εφαρμοσμένη Εντομολογία ''
Πανεπιστήμιο
Θεσσαλίας
Καθηγητής
Ι.Α Τσιτσιπής