Η μυκορριζική συμβίωση ως εναλλακτικός τρόπος θρέψης των φυτών

Τι είναι όμως οι μυκόρριζες;

Ο όρος μυκόρριζα, ο οποίος προέρχεται από τις λέξεις μύκητας και ρίζα, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Γερμανό δασικό παθολόγο A.D. Frank το 1885 για να περιγράψει τις σχέσεις που αναπτύσσονταν μεταξύ δέντρων και μυκήτων και από τότε έχει γίνει πλέον γνωστό ότι πάνω από το 80% από όλα τα είδη των φυτών αναπτύσσουν συμβιωτικές σχέσεις με μύκητες.

Οι μυκόρριζες είναι ευεργετικοί μύκητες οι οποίοι αναπτύσσονται συνδυαστικά με τις ρίζες των φυτών και δημιουργούν μια μορφή αλληλεξάρτησης με το εκάστοτε φυτό. Δηλαδή λαμβάνουν αλλά και προσφέρουν θρεπτικά στοιχεία, όπως επίσης βελτιώνουν κατά κάποιο βαθμό τις ριζικές και εδαφικές συνθήκες του φυτού.

εκτομυκόρριζα

Ποιες είναι οι κατηγορίες μυκορριζών;

Υπάρχουν δύο κύριες ομάδες μυκορριζικών μυκήτων, οι εκτομυκορριζικοί μύκητες (εκτομυκόρριζες) και οι ενδομυκορριζικοί μύκητες (ενδομυκόρριζες).
  • Οι εκτομυκόρριζες παρουσιάζουν υφές ανάμεσα στα κύτταρα της ρίζας τα οποία δημιουργούν μία δομή που εξαιτίας της μορφής της ονομάζεται δίχτυ Harting. O μυκητιακός ιστός καθιστά  τη ρίζα του φυτού πιο απορροφητική. Αναπτύσσουν συμβιωτικές σχέσεις με πεύκα, ερυθρελάτες, βελανιδιές, ιτιές.
  • Οι ενδομυκόρριζες προκαλούνται από φυκομύκητες του γένους Endogone και Glomus. Οι υφές προβάλλουν τη ρίζα από τη ριζοδερμίδα ή τα ριζικά τριχίδια εισέρχονται εντός των κυττάρων του φλοιού και εκεί σχηματίζουν δενδρώδεις απορροφητικές προεκτάσεις, οι οποίες στη συνέχεια αποικίζουν πλήρως τα κύτταρα. 
ενδομυκόρριζα


Άλλες κατηγορίες μυκορριζών είναι:
  • Οι δενδροειδείς μυκόρριζες
  • Οι  ερεικοειδείς μυκόρριζες
  • Οι ορχιδοειδείς μυκόρριζες 
οι οποίες και λαμβάνουν την ονομασία τους αναλόγως του φυτού που συμβιώνουν. 

ορχιδοειδείς μυκόρριζες

Υπάρχουν βέβαια και οι μικτού τύπου μυκορριζικές συμβιώσεις οι οποίες αποτελούνται από περισσότερα από ένα είδος μυκορριζών σε ένα φυτό ξενιστή, οι οποίες μπορεί να είναι εκτομυκορριζικές και δενδροειδείς μυκορριζικές σχέσεις σε κωνοφόρους και φυλλοβόλους ξενιστές.

Ακολουθήστε τη fb σελίδα του Αγροτών Ανάγνωσμα ΕΔΩ

Ποια είναι τα οφέλη της μυκορριζικής συμβίωσης;
  •  Επιτρέπουν στα φυτά να αντλούν περισσότερα θρεπτικά συστατικά και νερό από το έδαφος 
  • Αυξάνοντας ταυτόχρονα την ανοχή των φυτών σε διαφορετικές περιβαλλοντικές πιέσεις
  • Φυτά πιο δυνατά και υγιή 
  • Μειωμένη εμφάνιση ασθενειών
  • Σε περιπτώσεις φυτών καλλιέργειας μεγαλύτερη απόδοση και ποιότητα
  • Αντοχή στην ξηρασία με αποτέλεσμα την μείωση της ανάγκης για νερό
  • Ενίσχυση της ανθοφορίας και της καρποφορίας
  • Περιορισμός της χρήσης λιπασμάτων, συγκεκριμένα του φωσφόρου
  • Σημαντικό ρόλο στη διαδικασία συσσωμάτωσης του εδάφους και διεγείρουν τη μικροβιακή δραστηριότητα. 
Η εφαρμογή των μυκορριζικών σκευασμάτων που κυκλοφορούν στην αγορά απευθύνεται σε καλλιέργειες αλλά και φυσικά οικοσυστήματα που έχουν υποστεί διαφόρων ειδών διαταραχές, βοηθώντας τόσο τα ίδια φυτά όσο και την εδαφική συσσωμάτωση. Αποτελούν εναλλακτική μορφή θρέψης και λίπανσης για τις καλλιέργειες η οποία δεν επιβαρύνει αρνητικά το περιβάλλον. Υπάρχει μεγάλη γκάμα διαφορετικών σκευασμάτων ανάλογα το φυτό και το υπόστρωμα στο οποίο απευθύνονται. Η μη αποτελεσματική τους εφαρμογή ίσως οφείλεται στην ποιότητα του σκευάσματος ή στην αλληλεπίδρασή του με το φυτικό είδος και το υπόστρωμα στο οποίο έχει γίνει η τοποθέτηση.

Γίνετε μέλος της fb ομάδας του Αγροτών Ανάγνωσμα ΕΔΩ

Εν κατακλείδι, η χρήση μυκορριζών όπως και άλλων τεχνικών φιλικών προς το περιβάλλον, με τη βοήθεια των οποίων περιορίζεται αρκετά η εφαρμογή χημικών λιπασμάτων ίσως μας οδηγήσουν βήμα βήμα στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος υγιέστερου για τα φυτά, τα ζώα και πόσο μάλλον για τον ίδιο τον άνθρωπο.

Γράφει 

Χρυσάνθη Ζαρμακούπη
Φοιτήτρια του τμήματος Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Βιβλιογραφία
ΑΝΔΡΕΑΣ Ι. ΚΑΡΑΜΑΝΟΣ, 2011, 
ΓΕΝΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ - ΑΡΧΕΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΤΙΣ ΑΡΟΤΡΑΙΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ