Όταν πρωτοξεκίνησα να καλλιεργώ κηπευτικά, έβαλα ένα στοίχημα με τον εαυτό μου. Αυτό ήταν το να καταφέρω να καλλιεργήσω και να παράγω κηπευτικά χωρίς τη χρήση λιπασμάτων, φαρμάκων φυτοπροστασίας, ζιζανιοκτονίας κλπ.
Πάντοτε πίστευα πως εάν μέσα σε ένα χωράφι κατορθώσουμε να παντρέψουμε την επιστήμη - τεχνολογία με την παράδοση, τότε μέσα σε αυτό το χωράφι, απο αυτό το γάμο θα προκύψουν θαύματα.
Οι σκέψεις και οι προβληματισμοί μου τελικά με οδήγησαν σε δύο δρόμους, οι οποίοι o ένας ονομάζεται ΣΠΟΡΟΙ και ο άλλος ΕΔΑΦΟΣ.
Ο πρώτος ήταν εύκολος, αφού απλά επέλεξα να ασχοληθώ μόνο με παραδοσιακές ποικιλίες έπειτα απο λεπτομερειακή επιλογή αυτών για ανεύρεση των επιθυμητών χαρακτηριστικών όπως παραγωγή, διαχείριση, γεύση, ανθεκτικότητα κλπ.
Ο δεύτερος δρόμος ο οποίος ήταν και ο πιο δύσκολος, αφορούσε το έδαφος μιας και το κλειδί ως γνωστόν για μια επιτυχή καλλιέργεια είναι το έδαφος.
Το χώμα το οποίο είχαν οι χώροι μου ήταν κοκκινόχωμα, όχι ιδανικό θα έλεγα, και λέω ήταν γιατί τώρα είναι σχεδόν μαύρο έχοντας αλλάξει η δομή και η μηχανική του ( αν το λέω σωστά ). Είχα έντονο θέμα τσιμεντοποίησης, διάβρωσης και μη καλής αποστράγγισης.
Μπήκα στη φιλοσοφία κατασκευής κομπόστ με χρήση ενεργών μικροοργανισμών ΕΜ, τους οποίους κατασκεύαζα μόνος με βάσεις ( εμ1 και φυσική μελάσα ) και έκανα την ζύμωση. Κατόπιν με αυτό, κατασκεύαζα το κομπόστ με αναερόβια ζύμωση και το έφτιαχνα στο μισό χρόνο απο ότι χρειάζεται για το κλασσικό κομπόστ με αερόβια ζύμωση. Πλέον, φτιάχνω πολλά κυβικά απο αυτό, με το οποίο και ανατροφοδοτώ συνεχώς τα χώματα μου.( βασικά στο ριζικό σύστημα αλλά και αλλού ).
Ταυτόχρονα, ξεκίνησα εδαφοκάλυψη με φυσικά υλικά μόνο στους διαδρόμους και γενικότερα, δεν άφηνα ούτε ένα τετραγωνικό πόντο γυμνό έδαφος.
....Ένα κάλο υλικό γι' αυτή τη μέθοδο είναι το άχυρο, το οποίο σιγά σιγά αποσυντίθεται προσφέροντας οργανική ουσία, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι κέρδιζα πολύ σε πότισμα. Μια άλλη μέθοδος που άσκησα ήταν η επιφανειακή κομποστοποίηση με διάφορα υλικά που είχα μαζέψει τριγύρω αλλά και τα υπολείμματα της ίδιας της καλλιέργειας μετά το πέρας της.....Αυτό γινόταν σε πάχος 10 πόντων, είτε εδαφοκάλυψη, είτε επιφανειακή κομποστοποίηση.
Στην συνέχεια ταυτόχρονα χρησιμοποίησα και χρησιμοποιώ φυσικά ορυκτά ...ζεόλιθος - ατταπουλγίτης .....
Στο έδαφος, αποκλειστικά ατταπουλγίτη κατά τη γραμμή φύτευσης και ενσωματώνοντας τον, κερδίζοντας επιπλέον σε πότισμα αλλά και καλή διατήρηση και παροχή θρεπτικών στοιχείων. Σε κοκκομετρία πούδρας, τα ορυκτά τα χρησιμοποιώ σε ψεκάσματα σε σταθερούς χρόνους για πρόληψη όσον αφορά εντομολογικούς και μυκητολογικούς εχθρούς, με πολύ καλά αποτελέσματα.
Αυτό το οποίο έχω καθιερώσει εξ αρχής μαζί με όλα τα προηγούμενα, είναι η συγκαλλιεργεια λαχανικών μεταξύ τους η με διάφορα φυτά απωθητικά. Βέβαια, λόγω της πυκνής φύτευσης και διαφόρων ειδών, οι απαιτήσεις θρέψης είναι πολλές αλλά συνεχώς ανατροφοδοτώ με κομπόστ, καθώς κατασκευάζω πάνω απο 20 κυβικά και μόνιμα υπάρχει διαθέσιμο. Πινάκες συγκαλλιέργειας για κάποιον που ενδιαφέρεται, υπάρχουν άφθονοι στο διαδίκτυο. Να τονίσω ότι όταν μιλώ για συγκαλλιεργεια δεν εννοώ έναν κατιφέ εδώ κι έναν πιο πέρα. Αν υποθέσουμε ότι καλλιεργώ 100 ντοματιές, θα χρειαστώ ανάμεσά τους και 100 βασιλικούς κι άλλους 100 κατιφέδες ....στα ενδιάμεσα κενά μεταξύ τους δεν πάει χαμένος ούτε πόντος.
Πριν ένα χρόνο, είχα ένα διάλογο με τον ΓΙΩΡΓΟ ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗ ( του οποίου σέβομαι τις απόψεις του πολύ και την επιστημονική του γνώση ) και συζητώντας με προέτρεψε να ασκήσω χλωρή λίπανση σε ενδιάμεσα κενά με ψυχανθή κλπ. Το έκανα και αυτό και τα αποτελέσματα ήταν πάρα μα πάρα πολύ καλά. Πλέον, αν θέλω να σπείρω για παράδειγμα, ένα χωράφι πατάτα, έχω ένα ακριβώς δίπλα με βίκο και την επόμενη σπορά, αυτό με το βίκο μπαίνει πατάτα και αυτό που είχε πατάτα μπαίνει βίκος. Στην άνθιση του ενσωματώνεται μέσα και η καλλιέργεια πάει καλά.
Όσον αφορά την φυτοπροστασία, ίσως να φανεί απίστευτο εάν πω ότι δεν χρησιμοποιώ, ούτε χαλκό, άλλα αυτή είναι η αλήθεια. Τα υλικά φυτοπροστασίας τα φτιάχνω, αποτελούμενα από κάποια εκχυλίσματα, τα οποία κι αυτά υπάρχουν αρκετά στο διαδίκτυο και σε συνδυασμό έτσι με τα ορυκτά κάνουν καλή δουλειά.
Θα ήταν ψέμματα αν έλεγα ότι δεν έχω προβλήματα ή δεν αντιμετωπίζω προβλήματα, αλλά με μια ματιά που ρίχνω τριγύρω σε φίλους καλλιεργητές συμβατικούς, θα έλεγα ότι είμαι σε πολύ καλή θέση.
Η όλη διαδικασία που προανέφερα, έχει κόπο, το ξεκαθαρίζω αυτό....όμως χωρίς κόπο δεν γίνεται τίποτα....στο τέλος όμως αποζημιώνομαι.
Οι χώροι που καλλιεργώ δεν είναι απλά χώροι φυτεμένοι με μεθόδους μονοκαλλιέργειας αλλά κάτι σαν μικρά οικοσυστήματα ....πολλά είδη μαζί συμβιώνουν και είναι αλληλοεξαρτώμενα.
Το χώμα μου σήμερα πια, είναι πιο γόνιμο απο ποτέ, η υφή και η όψη του έχει αλλάξει καθώς και η αφρατότητά του. Πιστεύω, ότι έχει επέλθει η επιθυμητή ισορροπία των μικροοργανισμών του εδάφους με όλα αυτά, αλλά κι από ότι με συμβουλεύουν και άνθρωποι σπουδαγμένοι στο αντικείμενο. Οι γεωσκώληκες έχουν αυξηθεί στον πληθυσμό και τα μηχανικά μέσα σε πολλά σημεία έχουν περιοριστεί....είναι σχεδόν άχρηστα. Οι καρποί, αν και παραδοσιακές ποικιλίες είναι ευμεγέθη και με υψηλή γεύση και άρωμα και άρα κατ΄ επέκταση και διατροφική αξία.
Έχω την αίσθηση, παρόλο που είμαι ένας απλός βιοκαλλιεργητής και όχι κάποιος γεωπόνος ή επιστήμων, ότι η σημερινή μορφή γεωργίας θα πρέπει να αλλάξει προς μια φιλική προς το περιβάλλον κατεύθυνση προς όφελος και του ιδίου και των ανθρώπων.....τα περιθώρια έχουν στενέψει.
Γράφει
Τσάγκας Δημήτριος