Εφαρμογή της Μεθόδου Παρεμπόδισης Σύζευξης ( Χρήση Συνθετικών Φερομονών για την Καταπολέμηση Εντόμων )
Οι φερομόνες είναι σημειοχημικές ενώσεις που κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα με τη δράση τους ( π.χ φερομόνες φύλου, συνάθροισης, πανικού κ.ά. ). Τα αισθητήρια όργανα με τα οποία τα έντομα αντιλαμβάνονται τις φερομόνες είναι αυτά της όσφρησης και της γεύσης, τα οποία εντοπίζονται στις κεραίες και στις προσακτρίδες. Ειδικότερα για τις φερομόνες φύλου, τα αισθητήρια εντοπίζονται αποκλειστικά στις κεραίες των εντόμων.
Οι φερομόνες τυγχάνουν ευρείας εφαρμογής στην ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των εντόμων κυρίως σε φερομονικές παγίδες όπου χρησιμοποιούνται για τη διαπίστωση νέων αποικιών, για προσδιορισμό της πυκνότητας του πληθυσμού ενός εντόμου, για τον καθορισμό του χρόνου πτήσης κάθε γενεάς και επομένως του χρόνου επέμβασης καθώς και για καταπολέμηση μέσω μαζικής παγίδευσης. Επίσης, χρησιμοποιούνται για την εφαρμογή της μεθόδου της παρεμπόδισης της σύζευξης των δύο φύλων.
Στη μέθοδο αυτή εφαρμόζεται διασπορά της φερομόνης φύλου σε μια περιοχή ώστε τα δύο φύλα να μην συναντηθούν για να συζευχθούν, με αποτέλεσμα τα θηλυκά να ωοτοκούν άγονα αυγά και τελικά οι ζημιές να αποφεύγονται. Για τη διασπορά της φερομόνης φύλου χρησιμοποιούνται διάφοροι μέθοδοι και τεχνολογίες :
Οι φερομόνες τυγχάνουν ευρείας εφαρμογής στην ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των εντόμων κυρίως σε φερομονικές παγίδες όπου χρησιμοποιούνται για τη διαπίστωση νέων αποικιών, για προσδιορισμό της πυκνότητας του πληθυσμού ενός εντόμου, για τον καθορισμό του χρόνου πτήσης κάθε γενεάς και επομένως του χρόνου επέμβασης καθώς και για καταπολέμηση μέσω μαζικής παγίδευσης. Επίσης, χρησιμοποιούνται για την εφαρμογή της μεθόδου της παρεμπόδισης της σύζευξης των δύο φύλων.
Στη μέθοδο αυτή εφαρμόζεται διασπορά της φερομόνης φύλου σε μια περιοχή ώστε τα δύο φύλα να μην συναντηθούν για να συζευχθούν, με αποτέλεσμα τα θηλυκά να ωοτοκούν άγονα αυγά και τελικά οι ζημιές να αποφεύγονται. Για τη διασπορά της φερομόνης φύλου χρησιμοποιούνται διάφοροι μέθοδοι και τεχνολογίες :
- Η μέθοδος της χρήσης μεγάλου αριθμού αναρτώμενων εξατμιστήρων φερομόνης
- Η μέθοδος της χρήσης των ίδιων των ενηλίκων αρσενικών για διασπορά της φερομόνης
- Η μέθοδος με ψεκασμό φερομόνης
Η μέθοδος της παρεμπόδισης της σύζευξης είναι μια παγκοσμίως ευρέως χρησιμοποιούμενη τεχνική διαχείρισης εχθρών, της οποίας η χρήση αυξάνει σημαντικά τα τελευταία 30 χρόνια. Η μέθοδος εφαρμόζεται εναντίον Λεπιδοπτέρων εντόμων. Στην Ελλάδα έχει εφαρμοστεί σε σημαντικό αριθμό πειραματικών αγρών. Το 53% των πειραματικών αγρών όπου έχει εφαρμοστεί η μέθοδος αυτή εκτείνεται σε μέγεθος έως 5 εκτάρια, ενώ η τιμή της μέσης έκτασης τους είναι ελαφρώς μικρότερη από 10 εκτάρια. Παρόλο που στις περισσότερες των περιπτώσεων τα αποτελέσματα που έχουν προκύψει από την εφαρμογή της μεθόδου αυτής είναι άκρως ενθαρρυντικά, εντούτοις η χρήση της εξακολουθεί να είναι περιορισμένη στη χώρα μας. Ο κυριότερος περιοριστικός παράγοντας για την ευρεία εφαρμογή της μεθόδου αυτής θα μπορούσε να θεωρηθεί το σχετικά μικρό μέγεθος των αγρών στην Ελλάδα.
Βιβλιογραφία
Πρακτικά 7ης Πανελλήνιας Συνάντησης Φυτοπροστασίας με θέμα '' Φυτοπροστασία & Σύγχρονες Απαιτήσεις '' - Λάρισα, 5 - 8 Μαρτίου 2018
Στέφανος Σ. Ανδρεάδης - Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, Γενική Διεύθυνση Αγροτικής Έρευνας, ΕΛ.Γ.Ο. '' ΔΗΜΗΤΡΑ ''
Εμμανουήλ Ι. Ναβροζίδης - Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό ίδρυμα Θεσσαλονίκης
Αντώνιος Μιχαηλάκης & Παναγιώτης Γ. Μυλωνάς - Τμήμα Εντομολογίας και Γεωργικής Ζωολογίας, Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο
Για ανάγνωση αρθρογραφίας του Αγροτών Ανάγνωσμα blog