Η παραγωγικότητα των καλλιεργειών ή η παραγωγή είναι ο ρυθμός
με τον οποίο η καλλιέργεια συσσωρεύει ξηρά ουσία ανά μονάδα επιφάνειας εδάφους
και ανά μονάδα χρόνου. Εξαρτάται από το ρυθμό της φωτοσύνθεσης δηλαδή τη
μετατροπή της ηλιακής ακτινοβολίας σε χημική από τα φωτοσυνθετικά μέρη των
φυτών.
Απόδοση είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται από τους
παραγωγούς για να περιγράψει την ποσότητα από ένα μέρος μιας καλλιέργειας που
συγκομίζεται από μια δεδομένη επιφάνεια στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου ή
σε μια δεδομένη περίοδο. Το μέρος του φυτού που συγκομίζεται είναι αυτό για το
οποίο ο παραγωγός καλλιεργεί το φυτό. Αυτό μπορεί να είναι ο καρπός, ο σπόρος,
τα φύλλα, ο βλαστός, η ρίζα, το άνθος ή άλλα μέρη των φυτών. Μπορεί να είναι
ένα χημικό συστατικό των φυτών όπως έλαιο ή σάκχαρο. Σε ορισμένες βιομηχανικές
καλλιέργειες όπως το βαμβάκι, το μέρος του οικονομικού προϊόντος που ενδιαφέρει
τον παραγωγό είναι η ίνα ενώ για τους παραγωγούς τσαγιού ή καπνού τους
ενδιαφέρουν τα φύλλα του φυτού. Ο παραγωγός μπορεί να συγκομίζει διαφορετικά
μέρη των φυτών για δικιά του χρήση ή πώληση.
Η βιομάζα είναι
ένας τρόπος μέτρησης της απόδοσης που χρησιμοποιείται από τους επιστήμονες
ειδικά από τους οικολόγους για να περιγράψουν το ποσό ή τη μάζα της οργανικής
ουσίας που παράγεται από μια ορισμένη περιοχή σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Αυτός
ο ορισμός περιλαμβάνει την υπέργεια και υπόγεια βιομάζα των φυτών που
βρίσκονται σε μια περιοχή. Παρ’ όλα αυτά οι παραγωγοί δεν χρησιμοποιούν αυτό
τον τρόπο έκφρασης της απόδοσης.
Η μέτρηση του βάρους ή του όγκου ενός προϊόντος προσδιορίζει
την απόδοση όπως με την περίπτωση των υγρών προϊόντων. Το βάρος ενός μέρους των
φυτών που συγκομίζεται εξαρτάται από την περιεκτικότητα του σε υγρασία. Η
περιεκτικότητα σε υγρασία είναι ένας βασικός παράγοντας για τον καθορισμό της
απόδοσης ειδικά στην περίπτωση των καλλιεργειών που συγκομίζονται ξηρές (πχ
σπόροι). Το βάρος μιας συγκεκριμένης ποσότητας καλαμποκιού που αγοράζεται με
10% υγρασία θα είναι πιο μεγάλο από ένα άλλο με υγρασία 5%. Για ομοιομορφία και
δικαιοσύνη στην τιμή οι βιομηχανίες έχουν καθιερώσει πρότυπα για την
περιεκτικότητα των σπόρων σε υγρασία την ώρα της αγοράς.
Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν ένα πιο σταθερό τρόπο για τη
μέτρηση της απόδοσης που περιορίζει την επίδραση της υγρασίας. Η απόδοση
ορίζεται ως η ποσότητα της ξηράς ουσίας που παράγεται από μία επιφάνεια
εδάφους. Για να αποκτηθεί η τιμή αυτή το μέρος του φυτού ξηραίνεται σε έναν
φούρνο μέχρι να φτάσει σε ένα σταθερό βάρος και στη συνέχεια ζυγίζεται.
Η απόδοση διακρίνεται σε δύο κατηγορίες, την οικονομική και τη βιολογική.
Η οικονομική απόδοση
ονομάζεται επίσης και γεωργική απόδοση και αντιπροσωπεύει το ολικό βάρος ανά
μονάδα επιφάνειας ενός συγκεκριμένου μέρους του φυτού που είναι εμπορεύσιμο ή
έχει κάποια χρήση από τον παραγωγό. Το μέρος του φυτού που έχει οικονομική
σημασία διαφέρει από το ένα φυτό στο άλλο και μπορεί να βρίσκεται επάνω από το
έδαφος (όπως σιτηρά, χορτοδοτικά φυτά, βαμβάκι και σόγια) ή κάτω από την επιφάνεια
του εδάφους όπως είναι στις ριζώδεις ή κονδυλώδεις καλλιέργειες όπως τα
ζαχαρότευτλα. Ο παραγωγός μπορεί να καθορίσει το είδος του φυτού που
παρουσιάζει οικονομική αξία. Ένα μέρος του φυτού μπορεί να χρησιμοποιείται για
τροφή, ζωοτροφή ή βιομηχανική χρήση. Ένας παραγωγός μπορεί να καλλιεργήσει
καλαμπόκι για καρπό όταν ενδιαφέρεται για το σπόρο ή για τους βλαστούς και τα
φύλλα όταν ενδιαφέρεται για το ενσίρωμα.
Η βιολογική απόδοση
είναι η ολική ξηρά ουσία που παράγεται από το φυτό ή από τη μονάδα επιφάνειας
του αγρού. Αυτή η μέτρηση λαμβάνει υπόψη της όλα τα μέρη των φυτών υπέργεια και
υπόγεια. Οι ερευνητές χρησιμοποιούν αυτή τη μέτρηση σε πειράματα αγροκομικά ή
σε φυσιολογικά και σε πειράματα βελτίωσης για να μετράνε τη συσσώρευση της
ξηράς ουσίας.
Όλη η οικονομική απόδοση είναι και βιολογική απόδοση. Παρόλο
αυτά όλη η βιολογική απόδοση δεν είναι απαραίτητα και οικονομική απόδοση. Για
παράδειγμα στο καλαμπόκι η υπέργεια βιομάζα (σπόροι, βλαστοί και φύλλα) μπορούν
να έχουν οικονομική σημασία για τροφή ή ζωοτροφή, οι ρίζες όμως δεν έχουν καμία
οικονομική αξία και δεν συγκομίζονται. Από την άλλη μεριά τα είδη των φυτών που
καλλιεργούνται για τις ρίζες τους όπως τα ζαχαρότευτλα παράγουν ρίζες που χρησιμοποιούνται
για την εξαγωγή της ζάχαρης ενώ τα φύλλα μπορεί να χρησιμοποιηθούν για ζωοτροφή.
Σε αυτή την περίπτωση όλο το φυτό αποτελεί την οικονομική απόδοση.
Γράφει
Νατάσα Μπατσίλα
Φοιτήτρια Τεχνολογίας Γεωπονίας
Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
Βιβλιογραφία
Χρήστος Δόρδας, 2009, Μαθήματα Γενικής Γεωργίας, Εκδόσεις
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΑΙΔΕΙΑ, Θεσσαλονίκη
Για ανάγνωση αρθρογραφίας του Αγροτών Ανάγνωσμα πατήστε πάνω στους παρακάτω συνδέσμους