Καύσωνας και διαχείριση των αμπελώνων

Οι παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες οδηγούν τα φυτά σε έντονη υδατική καταπόνηση (stress), με αποτέλεσμα την απώλεια παραγωγής αλλά και τη σημαντική μείωση της ποιότητας του σταφυλών και κατ’ επέκταση των παραγόμενων οίνων. Η συγκέντρωση των σακχάρων, τα οργανικά οξέα, οι ανθοκυάνες και οι διάφορες φαινολικές ενώσεις επηρεάζονται αρνητικά από τις παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες.

Καύσωνας και διαχείριση των αμπελώνων

Γράφει
Κυρίτσης Δημήτρης
γεωπόνος - οινολόγος MSc, ειδικός σε θέματα αμπελουργίας

Πιο συγκεκριμένα, η αύξηση των σακχάρων επιβραδύνεται, καθώς η φωτοσυνθετική δραστηριότητα του φυλλώματος μειώνεται σημαντικά όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος ξεπεράσει τους 30οC. Η επικράτηση πολύ υψηλών θερμοκρασιών συνδυαστικά με ένα έντονο υδατικό stress, οδηγεί σε μείωση του μεγέθους των ραγών, μείωση της ποιότητας των σταφυλών και τελικά συρρίκνωση και «σταφίδιασμα» ολόκληρων σταφυλών.
Ας δούμε παρακάτω ορισμένα από τα σημαντικότερα εργαλεία που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάθε αμπελουργός, ώστε να περιορίσει σημαντικά τις ζημιές στη σταφυλική παραγωγή των αμπελώνων του, σε περιόδους καύσωνα.

Ακολουθήστε τη fb σελίδα του Αγροτών Ανάγνωσμα ΕΔΩ

Ένα από τα πιο σημαντικά προληπτικά μέτρα είναι ο σωστός προσανατολισμός των σειρών κατά την εγκατάσταση του αμπελώνα. Στις ξηροθερμικές συνθήκες που επικρατούν στον ελλαδικό χώρο, ο προσανατολισμός Β - Ν φαίνεται να είναι ο πιο κατάλληλος. Τα φυτά κατά τις πρωινές ώρες, δέχονται άμεσα την ηλιακή ακτινοβολία στην ανατολική τους πλευρά, ενώ τις απογευματινές ώρες στη δυτική τους πλευρά. Κατά τις μεσημβρινές ώρες, που η ηλιακή ακτινοβολία είναι έντονη και επιζήμια, η ζώνη των σταφυλιών βρίσκεται υπό σκιά, με το μεγαλύτερο μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας να προσπίπτει στο έδαφος.

Οι παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες οδηγούν τα φυτά σε έντονη υδατική καταπόνηση (stress), με αποτέλεσμα την απώλεια παραγωγής αλλά και τη σημαντική μείωση της ποιότητας του σταφυλών και κατ’ επέκταση των παραγόμενων οίνων.

Το ξεφύλλισμα, το οποίο ανήκει στα λεγόμενα «θερινά κλαδέματα», είναι μια διαδικασία που πραγματοποιείται για να εξασφαλισθεί επαρκής φωτισμός και ικανοποιητικός αερισμός στη ζώνη των σταφυλιών, χωρίς όμως να έχουμε άμεση έκθεση των σταφυλιών στο ηλιακό φως, ιδίως στα στάδια πριν τον περκασμό. Ένα από τα σημαντικότερα λάθη που κάνουν πολλοί αμπελουργοί και τελικά αποδεικνύεται καταστρεπτικό σε περιόδους που επικρατούν συνθήκες καύσωνα είναι το έντονο-μη ορθολογικό ξεφύλλισμα των αμπελώνων τους. Η αφαίρεση φύλλων μόνο από τη μία πλευρά της σειράς, στην οποία το ηλιακό φως προσπίπτει κατά τις πρωϊνές ώρες και όχι από την «απογευματινή πλευρά», είναι μια πρακτική που σίγουρα εξασφαλίζει μειωμένες ζημίες από τα ηλιοεγκαύματα.

Γίνετε μέλος της fb ομάδας του Αγροτών Ανάγνωσμα ΕΔΩ

Η άρδευση και ο σωστός προγραμματισμός της είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό εργαλείο, ώστε να αποφευχθούν οι μεγάλες ζημιές από τις υψηλές θερμοκρασίες και τα ηλιοεγκαύματα. Κάθε αμπελουργός θα πρέπει να έχει κατά νου, ότι σε περιόδους που αναμένεται καύσωνας, τα πρέμνα δε θα πρέπει να προέρχονται από περίοδο που έχουν υποστεί έντονο υδατικό stress. Δυστυχώς στην ελληνική αμπελουργία, οι περιπτώσεις που η υδατική κατάσταση των φυτών ενός αμπελώνα παρακολουθείται μέσω διαφόρων τεχνολογικών μέσων (αισθητήρες υγρασίας στο έδαφος, μέτρηση εξατμισοδιαπνοής, μέτρηση υδατικού δυναμικού εδάφους & φυτού κ.λπ) είναι ελάχιστες, οπότε δεν είναι εύκολος ο ορθός προγραμματισμός των αρδεύσεων και οι αμπελουργοί έχουν ως μοναδικό εργαλείο την επιτόπια παρατήρηση των φυτών τους και την … εμπειρία!

Η σκίαση του φυλλώματος και ιδίως της ζώνης των σταφυλιών είναι ακόμη μια πρακτική που μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή των σοβαρών ζημιών. Η σκίαση μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με εγκατάσταση ειδικών διχτυών σκίασης (υψηλό κόστος), είτε με εφαρμογή μέσω ψεκασμού, ειδικών ουσιών όπως ο καολίνης, ο οποίος κατά την εφαρμογή του δημιουργεί ένα επίστρωμα (φιλμ) που καλύπτει τα φυτά, επιτρέποντας τη φωτοσύνθεση, αντανακλώντας όμως τις βλαβερές IR και UV ακτινοβολίες, εμποδίζοντας τα ηλιοεγκαύματα (ενδεικτικό κόστος ανά στρέμμα στα 7 ευρώ).

Πηγήoenovitis.gr/blog