Με το συγκεκριμένο άρθρο, θα επιχειρήσω καταρχήν να εισέλθουμε στην έννοια της Γεωργικής Μηχανολογίας και ότι σχετίζεται με αυτήν και κατά δεύτερον, θα αναφερθούμε στα μηχανήματα που συναντάμε και που χρησιμοποιεί ο αγρότης - παραγωγός για την πρωτογενή κατεργασία του εδάφους στο αγροτεμάχιό του.
Για αρχή, θα μελετηθεί λεπτομερώς, ίσως το σημαντικότερο εργαλείο κατεργασίας του εδάφους, το υνάροτρο.
 |
| μηχανήματα που συναντάμε και που χρησιμοποιεί ο αγρότης - παραγωγός για την πρωτογενή κατεργασία του εδάφους |
Είναι τα εξής παρακάτω :
- Το άροτρο
- Οι βαρείς και μέσοι καλλιεργητές
- Οι υπεδαφοκαλλιεργητές
- Οι αυλακωτήρες
Άροτρα
Άροτρα ονομάζουμε τα μηχανήματα τα οποία κόβουν λωρίδες εδάφους, τις αναστρέφουν, τις μετατοπίζουν και τις θρυμματίζουν λιγότερο ή περισσότερο ανάλογα με το είδος του εδάφους και την υγρασία.
Η εργασία που εκτελείται με τα άροτρα καλείται άροση (όργωμα).
Υπάρχουν 2 μεγάλες κατηγορίες:
- Τα υνάροτρα
- Τα δισκάροτρα
Τα μέρη που συναντάμε σε ένα αναρτώμενο υνάροτρο είναι :
- Πλαίσιο
- Σταβάρι ή σταβάρια
- Σώμα ή σώματα
- Τροχός εδάφους
- Βοηθητικά εξαρτήματα
Πλαίσιο. Είναι το εξάρτημα πάνω στο οποίο στηρίζονται όλα τα εξαρτήματα του αρότρου. Στο πλαίσιο εφαρμόζεται η ελκτική δύναμη του γεωργικού ελκυστήρα. Αποτελείται από ένα σύνολο μεταλλικών δοκών που στο πρόσθιο μέρος σχηματίζουν το σύστημα πρόσδεσης στον ελκυστήρα. Στα αναρτόμενα άροτρα το σύστημα ανάρτησης αποτελείται από ένα ισχυρό μεταλλικό άξονα κάθετο στην κατεύθυνση κίνησης του αρότρου.
Σταβάρι. Είναι το τμήμα που συνδέει το πλαίσιο με το σώμα. Είναι, είτε κεκαμένο δοκάρι που η προέκταση συντελεί στη διαμόρφωση του πλαισίου είτε ένα κατακόρυφο στέλεχος. Στο κάτω μέρος διαμορφώνεται για την πρόσδεση της βάσης του σώματος.
Το σώμα. Αποτελεί το κύριο εξάρτημα του αρότρου. Αυτό κάνει την κοπή - αναστροφή - μετατόπιση - και θραύση του εδάφους. Τα κύρια μέρη του σώματος είναι το υνί, ο αναστρεπτήρας , η στρώση και η βάση.
Τύποι υναρότρων
Τα άροτρα με βάση τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους διακρίνονται σε κατηγορίες ανάλογα με:
• τον αριθμό των σωμάτων (μονόϋνα, δίϋνα, τρίϋνα κ.λπ)
• τη δυνατότητα αναστροφής (απλή, διπλή αναστροφή)
• τον τρόπο ανάρτησης (αναρτώμενα, φερόμενα, συρόμενα ή ελκόμενα, ημιαναρτώμενα)
• το σχήμα του αναστρεπτήρα (για ανοιξιάτικα οργώματα, για φθινοπωρινά, κ.λ.π.)
• το είδος του αναστρεπτήρα (υνάροτρα, δισκάροτρα)
 |
| Τρίϋνο άροτρο |
Χαρακτηριστικά υναρότρου
- Πλάτος κοπής σώματος ή υνιού. Ονομάζεται το πλάτος της λωρίδας του εδάφους που κόβει το υνί. Είναι η απόσταση από το άκρο του υνιού ως την στρώση.
- Κέντρο αντίστασης
Προετοιμασία για το όργωμα και οι ρυθμίσεις στο αναρτώμενο υνάροτρο
- Ρύθμιση του πλάτους των τροχών του γεωργικού ελκυστήρα.
- Ο δεξιός τροχός του γεωργικού ελκυστήρα κινείται μέσα στην αυλακιά. Μας ενδιαφέρει να ρυθμίσουμε το πλάτος των τροχών έτσι ώστε το πρώτο σώμα να κόβει μια λωρίδα ίση με το πλάτος κοπής του σώματος. Γι ' αυτό θα πρέπει κατά την ανάρτηση, το δεξιό άκρο του υνιού να βρίσκεται στην ίδια ευθεία με το εσωτερικό του ελαστικού.
- Η ιδανική ζεύξη του αλετριού στον γεωργικό ελκυστήρα πετυχαίνεται όταν το κέντρο αντίστασης του αλετριού και το κέντρο έλξης του ελκυστήρα βρίσκονται σε μια ευθεία παράλληλη με τη κίνηση του ελκυστήρα. Παράδειγμα. Το κέντρο αντίστασης ενός τρίϋνου αλετριού με υνιά 30cm βρίσκεται σε απόσταση από το άκρο του πρώτου υνιού ίση με το συνολικό πλάτος κοπής του αρότρου/2 + το πλάτος κοπής του σώματος/4 δηλαδή 90/2 + 30/4 = 45 + 7,5 = 52,5cm. Επομένως, το εύρος των τροχών, για πλάτος ελαστικού 30cm, θα είναι ίσο με 2 * ( 90/2 + 30/4 + πλάτος ελαστικού/2 ) = 2 * ( 45 + 7,5 + 30/2 ) = 2 * ( 45 + 7,5 + 15 ) = 2 * 67,5 = 135cm ή 1,35m.
Βιβλιογραφία
Διδακτικές σημειώσεις μαθήματος εξαμήνου Γεωργικής Μηχανολογίας
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Σχολή Γεωπονικών Επιστημών
Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος
Καθηγητής Γέμτος Θεοφάνης