 |
| Η σημασία του (Ν) αζώτου στη βλαστική ανάπτυξη της ελιάς |
Η καλή διαθεσιμότητα αζώτου ευνοεί την αύξηση της βλαστικής ανάπτυξης και της ποσότητας του προϊόντος. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεπεραστεί, γιατί μπορεί να υπάρξει επιβράδυνση στην ανάπτυξη των φυτών, επιμήκυνση του βιολογικού κύκλου, μεγαλύτερη κατανάλωση νερού, μείωση της αντοχής στις κλιματικές και παρασιτικές αντιξοότητες.
Το άζωτο του εδάφους βρίσκεται σε δύο μορφές, οργανική και ανόργανη
Το οργανικό άζωτο εκπροσωπείται περισσότερο στο έδαφος και το βρίσκουμε κυρίως πρωτεϊνικής φύσης - όπως προέρχεται από την αποσύνθεση ζωικών και φυτικών υπολειμμάτων - και στο χούμο. Για να απορροφηθεί από τις ρίζες, το οργανικό άζωτο πρέπει να υποστεί ανοργανοποίηση ή αποικοδόμηση, η οποία πραγματοποιείται από βακτήρια αποσύνθεσης και μύκητες, που το διασπούν σε πιο απλά προϊόντα, μέχρι την αμμωνία και, από αυτό, τα άλατα, το αμμώνιο και μετά τα νιτρικά.
Η ταχύτητα αυτής της διαδικασίας εξαρτάται πάνω από όλα από τη θερμοκρασία και την υγρασία που υπάρχουν στο έδαφος και οι καλύτεροι χρόνοι για αυτή τη μείωση των ενώσεων είναι την άνοιξη και το φθινόπωρο. Αντίθετα, το καλοκαίρι, λόγω έλλειψης νερού στο έδαφος, και το χειμώνα λόγω των μειωμένων θερμοκρασιών είναι πολύ πιο αργά ή ακυρώνονται.
Οι ρίζες έχουν την ικανότητα να απορροφούν άλατα αμμωνίου και νιτρικά άλατα. Το δεύτερο το δέχονται πιο εύκολα, γιατί η παρουσία τους είναι μεγαλύτερη στο διάλυμα του εδάφους, μέσα στο οποίο κινούνται καλά διαλυμένα και φτάνουν εξαιρετικά εύκολα στην επιφάνεια των ριζών. Τα άλατα αμμωνίου, από την άλλη, συγκρατούνται από την άργιλο και την ίδια την οργανική ουσία, επομένως βρίσκονται σε περιορισμένες ποσότητες και για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
Κατά συνέπεια, η απορρόφηση του αζώτου από τα φυτά γίνεται σχεδόν αποκλειστικά στη νιτρική μορφή , που αφομοιώνεται από τη ρίζα όταν η συγκέντρωση των νιτρικών στο εδαφικό διάλυμα υπερβαίνει τη συγκέντρωση εντός της ίδιας της ρίζας. Ή, εάν η συγκέντρωση νιτρικών αλάτων μέσα στα κύτταρα της ρίζας είναι μεγαλύτερη από ό,τι έξω, απαιτείται η παρουσία πρωτεϊνών μεταφορέων.
Μόλις τα νιτρικά άλατα εισέλθουν στο φυτό, μετατρέπονται σε αμμωνιακό άζωτο από ένζυμα, αυτό μπορεί να συμβεί αμέσως στις ρίζες ή στους χλωροπλάστες των φύλλων. Εάν η απορρόφηση είναι ήδη ως αμμωνιακό άζωτο, δεν υπάρχει αυτό το ενζυματικό στάδιο.
Μόλις το φυτό έχει διαθέσιμο οργανικό άζωτο, το μετασχηματίζει με το σχηματισμό αμινοξέων και αμιδίων και στη συνέχεια προχωρά στη σύνθεση πρωτεϊνών, νουκλεοτιδίων και άλλων μορίων απαραίτητα για την ανάπτυξη και την ανάπτυξη του φυτού. Το άζωτο έχει μια αξιοσημείωτη κινητικότητα μέσα στο φυτό , αλλά το φυτό το αυτορυθμίζει και το διατηρεί σε ισορροπία, έτσι ώστε να επιτρέπει τη σωστή λειτουργία όλων των βιοχημικών αντιδράσεων που συμβαίνουν μέσα στα κύτταρα, συμπεριλαμβανομένης της σύνθεσης πρωτεϊνών και νουκλεϊκών οξέων.
Οι μεγαλύτερες ανάγκες σε άζωτο στην ελιά εμφανίζονται από τον Μάρτιο έως τον Ιούλιο, με το ξύπνημα των μπουμπουκιών, με την ανάπτυξη των βλαστών, με το σχηματισμό των ανθέων, με την καρπόδεση και την αρχική ανάπτυξη των καρπών μέχρι τη σκλήρυνση του πέτρα.
Κατά την βλαστική επανεκκίνηση, το άζωτο (Ν) παρέχεται από τις εφεδρικές αζωτούχες ουσίες, που συσσωρεύτηκαν το προηγούμενο φθινόπωρο, οι οποίες μετατοπίζονται τόσο προς τους οφθαλμούς που πρέπει να ανοίξουν όσο και προς το σχηματισμό νέας βλάστησης. Η απορρόφηση των ριζών, στην πραγματικότητα, εξακολουθεί να περιορίζεται από τις χαμηλές θερμοκρασίες του εδάφους και επιπλέον, η σύνθεση ενεργειακών ουσιών από τα φύλλα δεν έχει ακόμη ξεκινήσει με πλήρη ταχύτητα.
Σε έναν ελαιώνα η ανάγκη για άζωτο, σε μια κατάσταση μέσης παραγωγής ελαιοκάρπου που υπολογίζεται σε 4 - 6 τόνους/στρέμμα, είναι 90 - 100 kg/ha.
Οι κατανομές πρέπει να γίνονται με κλασματικό τρόπο ώστε η έκπλυση του νιτρικού αζώτου, όντας πολύ ευκίνητη στο έδαφος, να είναι πάντα πολύ μέτρια. Η έκπλυση είναι η κίνηση του αζώτου με το νερό διήθησης, το οποίο το παρασύρει κατά μήκος του προφίλ του εδάφους πέρα από το στρώμα που επηρεάζεται από το ριζικό σύστημα των φυτών.
Η κατανομή του αζώτου (Ν) μπορεί να διαιρεθεί ως εξής:
1) 40% σε βλαστική ανάπτυξη (40 kg)
2) 30% πριν την ανθοφορία (30 κιλά), για ενθάρρυνση της καρπόδεσης και αύξηση του αριθμού των λουλουδιών
3) 30% μετά την καρπόδεση (30 kg) για υποστήριξη της πρώτης φάσης ανάπτυξης και σκλήρυνσης του κουκουτσιού.
Τα αζωτούχα λιπάσματα, όπως είδαμε, μπορεί να είναι:
- Νιτρικά, με ταχεία επίδραση, δεν μπορούν να συνδεθούν με σωματίδια του εδάφους, επομένως ξεπλένονται εύκολα σε περίπτωση έντονων βροχοπτώσεων, για παράδειγμα νιτρικό ασβέστιο, μέση περιεκτικότητα 15%.
- Νιτρικά αμμωνιακά, με ενδιάμεση απελευθέρωση, σε αυτή την κατηγορία βρίσκουμε νιτρικό αμμώνιο, μέση περιεκτικότητα 21%.
- Αμμωνιακό, με πιο παρατεταμένη απελευθέρωση, ένα από τα πιο χρησιμοποιούμενα λιπάσματα αυτής της κατηγορίας είναι το θειικό αμμώνιο, μέση περιεκτικότητα 21%.
- Ουρία, βραδείας αποδέσμευσης, είναι ένα από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα λιπάσματα στη γεωργία, η γεωργική ουρία έχει μέση περιεκτικότητα 46%.
Για να αυξηθεί η απόδοση της χρήσης αζώτου, συνιστάται η κατανομή να είναι ομοιόμορφη, ώστε να αποφεύγεται η υπερβολή σε ορισμένες περιοχές και η μικρότερη παροχή σε άλλες. Είναι επίσης σημαντικό να διατηρηθεί μια ελεύθερη ζώνη από λίπανση στις άκρες των οικοπέδων, ώστε να μειωθούν οι απώλειες στις αποχετεύσεις.
Να θυμάστε ότι, μετά τη διανομή των λιπασμάτων, πρέπει πάντα να θάβονται ελαφρά, ακόμα κι αν ο ελαιώνας είναι καλυμμένος με γρασίδι.
Γράφει