Καιρικές συνθήκες, ελλείψεις και αυξημένο κόστος παραγωγής τραβούν τις τιμές προς τα πάνω
Aντωνογιαννάκη Μαρία - neakriti.gr
Πατάτα από ... χρυσάφι | Tείνει προς εξαφάνιση σε πολλές περιοχές της χώρας (photo/neakriti.gr)
Αγώνα προκειμένου να κρατήσουν σταθερές τις τιμές στα οπωροκηπευτικά δίνουν οι παραγωγοί-πωλητές της Κρήτης, παρά τις γενικότερες αυξήσεις που επικρατούν λόγω του αυξημένου κόστους παραγωγής και της μείωσης της παραγωγής, με αποτέλεσμα σε πανελλαδικό επίπεδο να ωθούν τις τιμές προς τα πάνω.
Πληροφορίες μάλιστα θέλουν την ελληνική πατάτα να τείνει προς εξαφάνιση σε πολλές περιοχές της χώρας, καθώς οι καιρικές συνθήκες και η ανομβρία έχουν πλήξει την παραγωγή, με αποτέλεσμα η τιμή της στα ράφια να έχει αυξηθεί συνολικά κατά 40% την τελευταία τετραετία, φτάνοντας σε ορισμένες ποικιλίες ακόμα και τα 1,6 ευρώ το κιλό!
Στην Κρήτη, ωστόσο, τα πράγματα είναι σαφώς καλύτερα σε σχέση με την πληθώρα αλλά και την ποιότητα των διατιθέμενων στην αγορά προϊόντων και δη της πατάτας, με τη συνολική αύξηση που έχει υποστεί η τιμή της το τελευταίο διάστημα να αγγίζει το 10%, όπως και ορισμένα άλλα κηπευτικά είδη. Όπως μάλιστα αναφέρει ο πρόεδρος παραγωγών-πωλητών λαϊκών αγορών Παντελής Παπαδάκης, ήδη κάνει την εμφάνισή της στην αγορά του τόπου μια ικανοποιητική ποσότητα μεσαρίτικης πατάτας, με την τιμή χονδρικής να κυμαίνεται στα 0,80 λεπτά το κιλό.
Όμως, οι καιρικές συνθήκες και η έλλειψη βροχοπτώσεων προκαλούν ανησυχία στους παραγωγούς αναφορικά με το μέλλον της παραγωγής και κατ’ επέκταση της επαρκούς διάθεσης προϊόντων στην αγορά, κάτι που μένει να δούμε πώς θα εξελιχθεί το επόμενο χρονικό διάστημα.
«Αυτή τη στιγμή πουλάμε την πατάτα περίπου στο 1 ευρώ κατά μέσο όρο το κιλό σε τοπικό επίπεδο, κρατώντας την όσο γίνεται σε χαμηλό επίπεδο για να είναι προσιτή στον καταναλωτή», σημειώνει ο κ. Παπαδάκης.
Ωστόσο βέβαια, στην αγορά ο καταναλωτής θα διαπιστώσει να σημειώνονται αυξομειώσεις από μαγαζί σε μαγαζί στις τιμές τόσο της πατάτας όσο και στα υπόλοιπα οπωροκηπευτικά, γεγονός που οφείλεται στην ποσότητα που διατίθεται στην αγορά, στην ποιότητα και τον τόπο προέλευσής τους. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως «πριν περίπου 20 μέρες, την αγορά είχε κατακλύσει μεγάλη ποσότητα αιγυπτιακής πατάτας», όπως είπε ο κ. Παπαδάκης, την οποία αρκετοί καταναλωτές αγόραζαν.
Στο Ηράκλειο πάντως, αναφορικά με τις τιμές σε είδη ευρείας κατανάλωσης, όπως πατάτες, ντομάτες, αγγούρια και πιπεριές, θα δει κανείς ότι αυτές κυμαίνονται από 0,90 έως 1,50 ευρώ το κιλό. Βέβαια, σε μεμονωμένες περιπτώσεις έχει παρατηρηθεί η τιμή της ντομάτας να φτάνει και τα 2 ευρώ το κιλό, όπως και τα αγγουράκια να αγγίζουν το 1,70 ευρώ το κιλό.
Τα απολύτως απαραίτητα
Αναφορικά τώρα με τη συμπεριφορά των καταναλωτών εδώ και πολύ καιρό, όπως αναφέρουν παραγωγοί και πωλητές, συνεχίζουν να προχωρούν στην αγορά των απολύτως απαραίτητων ειδών, ενώ προμηθεύονται πλέον και μικρότερες ποσότητες. Εκεί δηλαδή που έπαιρναν 10 κιλά πατάτες, τώρα παίρνουν 5 κιλά - δηλαδή τη μισή ποσότητα - και εκεί που έπαιρναν 3 κιλά ντομάτες, τώρα παίρνουν το πολύ 1 κιλό.
Στην υπόλοιπη Ελλάδα, πάντως, διαπιστώνονται σοβαρά προβλήματα έλλειψης πατάτας, καθώς παρόλο που οι περισσότεροι παραγωγοί διατήρησαν τις ίδιες εκτάσεις για την καλλιέργειά της, οι καιρικές συνθήκες, η έλλειψη βροχοπτώσεων, όπως και διάφορες ασθένειες που έκαναν το προϊόν ευάλωτο, οδήγησαν σε μείωση των αποδόσεων. Έτσι, στην Πελοπόννησο για παράδειγμα, όπου ενώ κανονικά η απόδοση ανά στρέμμα ξεπερνούσε ακόμα και τους 3 τόνους, φέτος έχει πέσει στον 1 τόνο. Μειώθηκαν δηλαδή στο 1/3 οι αποδόσεις.
Αύξηση κατά 15,4% στη χονδρική τιμή εγχώριας πατάτας
Σύμφωνα με στοιχεία του Οργανικού Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ), αυτή τη στιγμή η χονδρική τιμή της εγχώριας πατάτας είναι αυξημένη κατά 15,4%, στα 0,75 ευρώ το κιλό, όταν την ίδια περίοδο τα τρία προηγούμενα χρόνια (2021, 2022 και 2023) ήταν σταθερή στα 0,65 ευρώ το κιλό.
Ωστόσο, στα σούπερ-μάρκετ και τις λαϊκές αγορές, η τιμή της πατάτας έχει αυξηθεί κατά 39,5% σε σχέση με το 2021, καθώς από τα 0,86 λεπτά το κιλό έχει εκτιναχθεί στα 1,20 ευρώ. Μάλιστα, η πατάτα Νάξου, που έχει χαρακτηριστεί ως Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ), αγγίζει στα ράφια τα 1,60 ευρώ το κιλό.
Να σημειωθεί πως η πατάτα Νάξου βγαίνει δύο φορές τον χρόνο. Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία, η παραγωγή δεν πήγε καλά, καθώς από τη μια ήταν μειωμένος ο πατατόσπορος από τους 180 τόνους στους 140, και από την άλλη μεγάλο ρόλο έπαιξε η ανομβρία.
Με την ελληνική παραγωγή, λοιπόν, να μην επαρκεί για να καλύψει ούτε την εσωτερική αγορά, εισάγονται αθρόα μεγάλες ποσότητες πατάτας από το εξωτερικό. Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής, Διακίνησης Φρούτων-Λαχανικών και Χυμών INCOFRUIT-HELLAS, μόνο το πρώτο δίμηνο του 2024 εισήχθησαν στην Ελλάδα 63.467 τόνοι πατάτες, έναντι 53.644 τόνων το ίδιο διάστημα του 2023, παρουσιάζοντας αύξηση 18,31%. Οι ποσότητες αυτές προέρχονται κατά βάση από την Αίγυπτο και έπειτα από την Κύπρο και τη Γαλλία