 |
| Η σημασία του φωσφόρου (P) για την ελαιοκαλλιέργεια |
Αν και είναι γνωστό από καιρό ως πυλώνας της διατροφής των φυτών, μόνο τις τελευταίες δεκαετίες η γεωπονική έρευνα κατέστησε δυνατή την πλήρη κατανόηση των λειτουργιών του και των προκλήσεων που σχετίζονται με τη χορήγησή του. Παράλληλα, έχουν εμφανιστεί καινοτομίες στα φωσφορούχα λιπάσματα, που υπόσχονται να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα και τη βιωσιμότητα της εφαρμογής τους
Ο ρόλος του φωσφόρου (P)
Ο φώσφορος είναι απαραίτητος για πολλαπλές ζωτικές λειτουργίες στα φυτά, τα οποία τον χρησιμοποιούν για την ανάπτυξη, την αναπαραγωγή και την αντιμετώπιση των στρεσογόνων συνθηκών. Μεταξύ των κύριων ρόλων του φωσφόρου, είναι ένα βασικό συστατικό του ATP (τριφωσφορική αδενοσίνη), που συχνά ορίζεται ως «η ενεργειακή μπαταρία του κυττάρου» . Στην πραγματικότητα, αυτό το μόριο παρέχει την ενέργεια που απαιτείται για θεμελιώδεις κυτταρικές αντιδράσεις, όπως η κυτταρική διαίρεση και πρωτεϊνοσύνθεση και ο σχηματισμός του DNA.
Χωρίς φώσφορο (P), τα φυτά δεν θα μπορούσαν να μετατρέψουν την φωτεινή ενέργεια σε χρησιμοποιήσιμες μορφές, διακυβεύοντας ολόκληρη τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης
Αυτή η «ενεργειακή μπαταρία του κυττάρου», το ATP, αποτελείται από ένα μόριο που αποτελείται από άζωτο, αδενίνη, ένα σάκχαρο ριβόζη και τρία μόρια φωσφορικού και αυτά, όταν αποκολληθούν ή σπάσουν, απελευθερώνουν ενέργεια η οποία επιτρέπει την εκτέλεση όλων ζωτικών διαδικασιών. Η επαρκής διαθεσιμότητα φωσφόρου προάγει την ανάπτυξη των ριζών, η οποία είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της απορρόφησης νερού και θρεπτικών συστατικών.
Αυτή η λειτουργία γίνεται ιδιαίτερα κρίσιμη σε συνθήκες υδατικής καταπόνησης ή σε εδάφη με χαμηλή γονιμότητα. Ο φώσφορος (P) εμπλέκεται άμεσα στο σχηματισμό οργανικών ενώσεων κατά τη φωτοσύνθεση και στη σύνθεση πρωτεϊνών, επιταχύνοντας το μεταβολισμό των φυτών και προάγοντας τηνανάπτυξή τους. Κατά την αναπαραγωγική φάση, ο φώσφορος (P) παίζει καθοριστικό ρόλο στον σχηματισμό των καρπών, άρα και των ελιών, βελτιώνοντας την ποιότητα της συγκομιδής και καθιστώντας την πιο ομοιόμορφη. Για την ελαιοκαλλιέργεια, συμβάλλει στην παραγωγή ελιών ανώτερου μεγέθους και χαρακτηριστικών, αυξάνοντας την εμπορική αξία του προϊόντος.
Δύσκολη αφομοίωση
Παρά τη σημασία του, ο φώσφορος (P) παρουσιάζει πολυάριθμα εμπόδια στην αφομοίωσή του από τα φυτά.
Αυτές οι δυσκολίες επηρεάζουν τόσο την απορρόφηση του από τις ρίζες όσο και τα φυλλώματα, απαιτώντας συγκεκριμένες προσεγγίσεις για τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας της γονιμοποίησης.
Η αφομοίωση του φωσφόρου (P) από τις ρίζες εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το pH του εδάφους και την παρουσία άλλων στοιχείων. Σε αλκαλικά ή πλούσια σε ασβέστιο εδάφη, ο φώσφορος δεσμεύεται χημικά για να σχηματίσει αδιάλυτες ενώσεις, όπως το φωσφορικό ασβέστιο (Ca3(PO4)2), που τα φυτά δεν μπορούν να απορροφήσουν. Αυτός ο περιορισμός είναι ιδιαίτερα σημαντικός στα μεσογειακά εδάφη, όπου επικρατούν αλκαλικές συνθήκες.
Η διαφυλλική χορήγηση φωσφόρου (P) παρουσιάζει πρόσθετες δυσκολίες επειδή τα μόριά του, όπως τα φωσφορικά άλατα, είναι μεγάλα και πολύπλοκα, γεγονός που εμποδίζει το πέρασμά τους από την επιδερμίδα του φύλλου, ένα φυσικό φράγμα που έχει σχεδιαστεί για να περιορίζει την απώλεια νερού και να προστατεύει το φυτό από εξωτερικούς παράγοντες. Αυτή η δομή μειώνει την αποτελεσματικότητα της παραδοσιακής διαφυλλικής λίπανσης. Μόλις εισέλθει ο φώσφορος (P), προκύπτουν και άλλα προβλήματα.
Στην πραγματικότητα, οι μεμβράνες των φυτικών κυττάρων είναι πολύ επιλεκτικές δομές που λειτουργούν ως ένα είδος «πόρτας ασφαλείας», που επιτρέπει μόνο σε συγκεκριμένες ουσίες να εισέρχονται ή να εξέρχονται από το κύτταρο μέσω συγκεκριμένων καναλιών. Αυτά τα κανάλια, ή μεταφορείς, έχουν σχεδιαστεί για να αναγνωρίζουν και να περνούν ορισμένα θρεπτικά συστατικά, όπως το άζωτο (N) ή το κάλιο (K).
Ο φώσφορος (P), από την άλλη, που εμφανίζεται κυρίως με τη μορφή πολύπλοκων και σχετικά μεγάλων μορίων όπως τα φωσφορικά, δεν χωράει εύκολα σε αυτά τα κανάλια. Όλα αυτά καθιστούν δυσκολότερη τη μεταφορά του μέσω της μεμβράνης και, κατά συνέπεια, την αφομοίωση του από τα φυτικά κύτταρα.
Τα τελευταία χρόνια, η γεωπονική έρευνα και οι τεχνολογίες λιπασμάτων έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη προηγμένων προϊόντων που έχουν σχεδιαστεί για να ξεπερνούν τους περιορισμούς στην απορρόφηση του φωσφόρου (P).
OlivoNews, GIORNALE DI OLIVICOLTURA E PENSIERO CIRCOLARE