Στις 13/5/2019, το Αγροτών Ανάγνωσμα blog δημοσίευσε το άρθρο με τίτλο '' Ολοκληρωμένη διαχείριση ζιζανίων στις δενδρώδεις καλλιέργειες''.
Στο παρακάτω άρθρο, το οποίο θα αποτελέσει ουσιαστικά και την συνέχεια του προαναφερθέντος άρθρου, να αναλυθούν με κάθε λεπτομέρεια οι εναπομείναντες μέθοδοι αντιμετώπισης των ζιζανίων στις δενδρώδεις καλλιέργειες καθώς έχει γίνει ήδη αναφορά, στο τρόπο αντιμετώπισης αυτών με την ολοκληρωμένη διαχείριση των ζιζανίων.
Στο παρακάτω άρθρο, το οποίο θα αποτελέσει ουσιαστικά και την συνέχεια του προαναφερθέντος άρθρου, να αναλυθούν με κάθε λεπτομέρεια οι εναπομείναντες μέθοδοι αντιμετώπισης των ζιζανίων στις δενδρώδεις καλλιέργειες καθώς έχει γίνει ήδη αναφορά, στο τρόπο αντιμετώπισης αυτών με την ολοκληρωμένη διαχείριση των ζιζανίων.
Οι μέθοδοι αντιμετώπισης των ζιζανίων που μπορούν να βρουν εφαρμογή στις δενδρώδεις καλλιέργειες είναι οι ακόλουθες :
- Εφαρμογές χημικών ζιζανιοκτόνων
- Καλλιέργεια του εδάφους των δενδροκομείων
- Χορτοκοπή
- Ελεγχόμενη φυτική κάλυψη
- Κάλυψη εδάφους με πλαστικό φύλλο ή διάφορα αδρανή υλικά ( mulching )
A . Εφαρμογές χημικών ζιζανιοκτόνων
Προφυτρωτικές εφαρμογές : Στις εφαρμογές αυτές τα ζιζανιοκτόνα εφαρμόζονται με ψεκασμό του εδάφους, πριν φυτρώσουν τα ζιζάνια ή μετά από κατεργασία του εδάφους, σκάλισμα, βοτάνισμα κ.λ.π για την απομάκρυνσή τους.
Μεταφυτρωτικές εφαρμογές : Στις εφαρμογές αυτές τα ζιζανιοκτόνα εφαρμόζονται σε ήδη φυτρωμένα ζιζάνια.
Οι παραπάνω εφαρμογές στο δενδροκομείο μπορεί να είναι : 1. Γενικές ( σε όλη την έκταση του δενδροκομείου ). 2. Κατά λωρίδες ( συνήθως επί της γραμμής των δέντρων ). 3. Κατά κηλίδες ( συνήθως για την αντιμετώπιση πολυετών ζιζανίων με κατευθυνόμενο ψεκασμό των ζιζανίων αυτών ). Επίσης μπορεί να γίνει εφαρμογή ζιζανιοκτόνων μόνο κάτω από την κόμη των δέντρων.
Β. Καλλιέργεια εδάφους
Η αντιμετώπιση των ζιζανίων στα δενδροκομεία με καλλιεργητικές τεχνικές αποτελεί την συνήθη μέθοδο αντιμετώπισης στις περισσότερες περιοχές της χώρας σε συνδυασμό με μεταφυτρωτική εφαρμογή ζιζανιοκτόνου. Η καλλιέργεια του εδάφους συνίσταται στη χρήση των κατάλληλων κατά περίπτωση γεωργικών μηχανημάτων ( φρέζες, δισκάροτρα, καλλιεργητές κ.λ.π ). Απαιτείται συνήθως μια καλλιέργεια νωρίς την άνοιξη, πριν την άνθηση ( ενσωμάτωση χειμερινού χλοοτάπητα ) και 3 - 4 ακόμη επιφανειακές κατεργασίες όταν χρειάζεται. ( αντιμετώπιση πολυετών ζιζανίων, διευκόλυνση συγκομιδής κ.λ.π ).
Η καλλιέργεια του εδάφους γίνεται μεταξύ των γραμμών ή σταυρωτά. Για την αποφυγή ζημιών στους κορμούς αφήνεται ακαλλιέργητη μια λωρίδα εδάφους επί της γραμμής και κάτω από την κόμη των δέντρων όπου η αντιμετώπιση των ζιζανίων γίνεται με εφαρμογές ζιζανιοκτόνων, σκαλίσματος ή βοτανίσματος. Για την καλλιέργεια του εδάφους των δενδροκομείων επιβάλλεται η χρήση ελαφρών μηχανημάτων ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος συμπίεσης του εδάφους καθώς και η λήψη μέτρων για την αποτροπή της διάβρωσης του εδάφους στην περίπτωση επικλινών εδαφών.
Γ. Χορτοκοπή
Η χορτοκοπή είναι μια μέθοδος αντιμετώπισης των ζιζανίων, εναλλακτική της καλλιέργειας του εδάφους κυρίως όταν επικρατούν ετήσια ποώδη ζιζάνια. Έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να εφαρμοστεί σε εδάφη που συγκρατούν νερό ενώ επειδή για την εφαρμογή της χρησιμοποιούνται ελαφρότερα μηχανήματα από εκείνα που απαιτούνται για την καλλιέργεια του εδάφους, αποφεύγεται η συμπίεση του εδάφους και διευκολύνεται η συγκράτηση του νερού. Το κομμένο χόρτο παραμένει στην επιφάνεια του εδάφους και συντελεί στην βελτίωση της υφής και της γονιμότητάς του. Κυριότερο μειονέκτημά της μεθόδου αυτής είναι ότι η επανειλημμένη εφαρμογή της ευνοεί την ανάπτυξη και επικράτηση στο δενδροκομείο, πολυετών ζιζανίων, τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστούν κατάλληλα με διασυστηματικό ζιζανιοκτόνο.
Στην περίπτωση χρησιμοποίησης χορτοκοπτικού φερόμενου από ελκυστήρα και για την αποτροπή ζημιών στα δέντρα, η χορτοκοπή εφαρμόζεται συνήθως στα διαστήματα μεταξύ των γραμμών, ενώ στη λωρίδα εδάφους επί της γραμμής των δέντρων, η αντιμετώπιση των ζιζανίων γίνεται με εφαρμογή ζιζανιοκτόνου όπως συμβαίνει και στην περίπτωση της καλλιέργειας του εδάφους. Έχει γενικευτεί η χρήση χορτοκοπτικών εφοδιασμένων με συμπληρωματικό κοπτικό μηχανισμό που μπορεί ταυτόχρονα να κόβει τα ζιζάνια πάνω στη γραμμή και να αποσύρεται αυτόματα όταν πλησιάζει τον κορμό του δέντρου.
Δ. Ελεγχόμενη φυτική κάλυψη
Η μέθοδος αυτή συνίσταται στη δημιουργία, στο έδαφος του δενδροκομείου, χλοοτάπητα από φυτά αυτοφυή ( φυσικός χλοοτάπητας ) ή που σπέρνονται για το σκοπό αυτό ( τεχνητός χλοοτάπητας ). Κλασικό παράδειγμα φυσικού χλοοτάπητα έχουμε στην περίπτωση των ελαιώνων και των αμπελώνων της Κρήτης όπου αναπτύσσεται η οξαλίδα αλλά και σε άλλες περιοχές όπου αναπτύσσονται το χειμώνα ετήσια ποώδη ζιζάνια. Για τη δημιουργία τεχνητού χλοοτάπητα ( cover crop ) ή σπέρνονται το φθινόπωρο ψυχανθή τα οποία θα χρησιμοποιηθούν την άνοιξη σαν χλωρά λίπανση ή σπέρνονται μίγματα αγρωστωδών μικρής ανάπτυξης και ανταγωνιστικής ικανότητας.
Η παρουσία του χλοοτάπητα παρεμποδίζει την ανάπτυξη των ζιζανίων λόγω ανταγωνισμού αλλά και λόγω των αλληλοπαθητικών ουσιών που εκκρίνονται από τα φυτικά είδη που το αποτελούν. Η παρουσία του επίσης ευνοεί την συγκράτηση - διείσδυση του νερού της βροχής ενώ αποφεύγεται η διάβρωση του εδάφους ιδιαίτερα στην περίπτωση επικλινών εδαφών.
Στην περίπτωση εφαρμογής της μεθόδου της ελεγχόμενης φυτικής κάλυψης στο δενδροκομείο ή τον αμπελώνα, απαιτούνται πρόσθετη άρδευση - λίπανση, χαμηλό κόψιμο την άνοιξη, κατάλληλοι χειρισμοί για την αυτοαναπαραγωγή του φυσικού χλοοτάπητα και την αποφυγή μεγάλης βλαστικής ανάπτυξης κοντά στους κορμούς των δέντρων ή επί των γραμμών ( ανταγωνισμός με τα δέντρα, ζημιές από τρωκτικά ).
Στις Ελληνικές συνθήκες, συνιστάται η διατήρηση του χλοοτάπητα μόνο το χειμώνα. Έτσι, όταν ο χλοοτάπητας την άνοιξη αρχίζει να ανταγωνίζεται τα δέντρα ως προς το νερό, ενσωματώνεται στο έδαφος με την άροση, ή φρεζάρισμα ή γίνεται χορτοκοπή και ο κομμένος χλοοτάπητας αφήνεται στην επιφάνεια του εδάφους. Για τον υπόλοιπο χρόνο η αντιμετώπιση των ζιζανίων γίνεται με άλλα πρόσφορα μέσα.
Για τον φυσικό χλοοτάπητα οξαλίδας ( της οποίας είναι γνωστές οι αλληλοπαθητικές της ιδιότητες ), δεν χρειάζεται καμιά παρέμβαση αφού την άνοιξη, το υπέργειο μέρος της, με το κλείσιμο του βιολογικού κύκλου της, μαραίνεται και κυριολεκτικά εξαφανίζεται, αφήνοντας το έδαφος καθαρό από ζιζάνια. Εξ' άλλου, σε πολλές περιοχές όπου υπάρχει οξαλίδα, ο βιολογικός κύκλος της συντομεύει κατά πολύ λόγω του παρασιτισμού της από ένα είδος Οροβάγχης ( Orobanche ramosa ) και δεν δημιουργούνται έτσι προβλήματα ανταγωνισμού για το νερό.
Ε. Κάλυψη εδάφους με πλαστικό φύλλο ή διάφορα αδρανή υλικά
Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση των ζιζανίων σε μικρά δενδροκομεία και αμπελώνες και έχει πολλά πλεονεκτήματα σε περιοχές που δεν υπάρχει πολύ διαθέσιμο νερό.
Η κάλυψη του εδάφους με ειδικό αδιαφανές πλαστικό φύλλο ή ύφασμα ( γαιούφασμα, geofabric ) γίνεται κατά μήκος των γραμμών ή κάτω από τα δέντρα και συνδυάζεται με στάγδην άρδευση κάτω από το πλαστικό. Οι σπόροι των ζιζανίων βλαστάνουν, αλλά, τα νεαρά φυτάρια γρήγορα εξαντλούνται και πεθαίνουν λόγω της σκίασης του εδάφους από το πλαστικό. Πριν από την κάλυψη πρέπει να καταπολεμηθούν πολυετή ζιζάνια ( κύπερη κ.λ.π ) που μπορεί να να τρυπήσουν το πλαστικό και να αναπτυχθούν πλέον κανονικά.
Μια άλλη μορφή κάλυψης του εδάφους για την αντιμετώπιση των ζιζανίων είναι και αυτή κατά την οποία χρησιμοποιούνται αδρανή υλικά ( όπως τριμμένος φλοιός δέντρων, κλαδιά από το κλάδεμα των δέντρων που έχουν κονιορτοποιηθεί από ειδικό μηχάνημα ). Δημιουργείται έτσι ένα στρώμα αδρανούς υλικού πάχους 8 - 10 εκ στη λωρίδα εδάφους επί της γραμμής ή μόνο κάτω από τα δέντρα, το οποίο παρεμποδίζει την ανάπτυξη των ζιζανίων.
Βιβλιογραφία
Πρακτικά 5ης
Πανελλήνιας Συνάντησης Φυτοπροστασίας με θέμα
'' Φυτοπροστασία :
Ποιότητα και ασφάλεια των γεωργικών προϊόντων - τροφίμων ''
Ε.Α ΠΑΣΠΑΤΗΣ
Μπενάκειο
Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο
'' Προβλήματα
αντιμετώπισης ζιζανίων στις δενδρώδεις καλλιέργειες και το αμπέλι ''
( 3η
Συνεδρία : Σημαντικά προβλήματα από ζιζάνια )
Για ανάγνωση αρθρογραφίας του Αγροτών Ανάγνωσμα blog