Ανάλυση εδάφους και οι βασικοί δείκτες της

Πριν από την εγκατάσταση ενός οπωρώνα ή τη φύτευση ενός δέντρου θα πρέπει να γνωρίζουμε ορισμένα χαρακτηριστικά, τόσο του εδάφους, όσο και των κλιματικών συνθηκών της περιοχής. Σε μία γεωργική εκμετάλλευση ο σπουδαιότερος συντελεστής παραγωγής είναι το έδαφος και είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε αν είναι γόνιμο, παραγωγικό και κατάλληλο για την καλλιέργεια των φυτών που επιθυμούμε. Όπως είναι γνωστό, το έδαφος εκτός από το ότι αποτελεί το μέσο στήριξης των δέντρων , αποτελεί παράλληλα και ένα σύνολο ζωντανών οργανισμών και υλικών που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να θρέφει και να βοηθά στην ανάπτυξή τους. Έτσι, προκειμένου να αντιληφθούμε τα συστατικά και τους οργανισμούς του εδάφους, προβαίνουμε με τη βοήθεια της τεχνολογίας και της επιστήμης, στην ανάλυση εδάφους.

Ανάλυση εδάφους και οι βασικοί δείκτες της

Τι είναι όμως η ανάλυση του εδάφους;

Πρόκειται λοιπόν για μια εξέταση δειγμάτων από το χώμα του κτήματός μας σε ειδικό εργαστήριο, με σκοπό να μάθουμε τα χαρακτηριστικά του καθώς και τα συστατικά που το αποτελούν, έτσι ώστε να εκτιμήσουμε την επάρκεια των θρεπτικών συστατικών και των λιπαντικών αναγκών της καλλιέργειας. Γνωρίζοντας αυτά, μπορούμε να πάρουμε σωστές αποφάσεις σχετικά με τα δέντρα που θα καλλιεργήσουμε, αλλά και για τις ουσίες του εδάφους που ίσως χρειαστεί να ενισχύσουμε ή να ελαττώσουμε. Συγκεκριμένα, κατά την ανάλυση του εδάφους, λαμβάνουμε πληροφορίες που αφορούν την οξύτητα, την μηχανική σύσταση, τα θρεπτικά στοιχεία και τη διαθεσιμότητα αυτών, το ανθρακικό ασβέστιο και την αλατότητά του. Αξίζει να σημειωθεί ότι κάποια από τα παραπάνω δεδομένα της ανάλυσης, αλλάζουν με τη πάροδο του χρόνου (μηχανική σύσταση ή οργανική ουσία), ενώ άλλα έχουν αργό ρυθμό αλλαγής και δεν χρειάζεται να πραγματοποιήσουμε εκ νέου εξέτασή τους.

Ακολουθήστε τη fb σελίδα του Αγροτών Ανάγνωσμα ΕΔΩ

Για να γίνει η ανάλυση του εδάφους, ξεκινάμε με τη συλλογή δειγμάτων από το χώμα του χωραφιού, καθαρίζοντας τα χόρτα από την επιφάνεια του εδάφους. Ο αριθμός των δειγμάτων που θα χρειαστούμε, εξαρτάται από το μέγεθος του χωραφιού μας. Κατά τη λήψη των δειγμάτων, όπως είναι απόλυτα κατανοητό, δεν θα πρέπει να έχουμε προηγουμένως λιπάνει το έδαφος, ούτε να έχουμε προσθέσει κοπριά ή κομπόστ. Για να συλλέξουμε το δείγμα θα πρέπει να γνωρίζουμε τι θέλουμε να καλλιεργήσουμε. Αν θέλουμε να καλλιεργήσουμε δέντρα, σκάβουμε σε βάθος 30 cm έως 90 cm και παίρνουμε το χώμα. Αντίθετα, αν θέλουμε κηπευτικά, λαμβάνουμε δείγμα από 0 cm έως 30 cm βάθος. Επίσης, τα σημεία λήψης του δείγματος θα πρέπει να είναι από διαφορετικά σημεία του χωραφιού, όχι όμως με τυχαία επιλογή. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αποφεύγουμε την περιφερειακή ζώνη του χωραφιού, τα πετρώδη σημεία του, τα σημεία που διαφέρουν οπτικά από το υπόλοιπο (σαμάρια, λακκούβες) και τις περιοχές που γνωρίζουμε ότι έχει γίνει επιχωμάτωση ή γνωρίζουμε την προηγούμενη κατάστασή τους (παλαιό ρυάκι ή δρόμος, φερτά υλικά κ.α.).

Τα είδη των δειγμάτων είναι: α) τα στοιχειώδη και β) τα τελικά. Το στοιχειώδες, είναι μόνο ένα από τα πολλά δείγματα που θα πάρουμε από διάφορα σημεία του χωραφιού, από το ίδιο όμως βάθος. Από αυτά, αφού τα αναμείξουμε θα προκύψει το τελικό δείγμα (1-2 κιλά χώματος). Έτσι, θα έχουμε αντιπροσωπευτική εικόνα του συνόλου του εδάφους μας. Το τελικό, είναι το δείγμα που θα δώσουμε στο εργαστήριο ανάλυσης.

Ο αριθμός των δειγμάτων που θα χρειαστούμε, εξαρτάται από το μέγεθος του χωραφιού. Έτσι, για παράδειγμα, σε εκτάσεις 2-3 στρεμμάτων, θα χρειαστούμε 4-6 στοιχειώδη δείγματα, ενώ αν έχουμε μεγαλύτερες εκτάσεις, θα χωρίσουμε το έδαφος σε τμήματα των 2-3 στρεμμάτων και θα πάρουμε στοιχειώδη δείγματα από τα τμήματα που θα έχουμε χωρίσει.

Καταλληλότερη εποχή για να πάρουμε τα δείγματα είναι το φθινόπωρο, μετά τις πρώτες βροχές, ενώ η επόμενη κατάλληλη εποχή είναι προς τα τέλη της άνοιξης, όταν θα έχουν σταματήσει οι βροχές και θα έχουμε μικρή άνοδο της θερμοκρασίας. Το καλοκαίρι και ο χειμώνας είναι εντελώς ακατάλληλες εποχές για δειγματοληψία. Αυτό συμβαίνει διότι η ζέστη του καλοκαιριού εξατμίζει γρήγορα το εδαφικό νερό και η συγκέντρωση των αλάτων, ιδίως στην επιφάνεια του εδάφους, είναι μεγαλύτερη. Το αντίθετο, συμβαίνει το χειμώνα με τα άλατα να παρασύρονται βαθύτερα στο έδαφος λόγω των βροχοπτώσεων. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι σημαντικός παράγοντας είναι και το νερό με το οποίο ποτίζουμε το κτήμα μας (γεώτρηση ή τρεχούμενο νερό). Αν ποτίζουμε το κτήμα μας από γεώτρηση, καλό θα ήταν να πραγματοποιήσουμε παράλληλα με την ανάλυση του εδάφους και ανάλυση νερού έτσι ώστε να μάθουμε τα συστατικά του και το μικροβιακό του φορτίο, που ενδεχομένως να επηρεάζει την ανάπτυξη των δέντρων μας.

Ο αριθμός των δειγμάτων που θα χρειαστούμε, εξαρτάται από το μέγεθος του χωραφιού μας.

Αφού πραγματοποιηθεί η ανάλυση στο εργαστήριο, λαμβάνουμε τα αποτελέσματα τα οποία μελετούμε με τη βοήθεια έμπειρων γεωπόνων οι οποίοι θα μας βοηθήσουν να επιλέξουμε τη σωστή καλλιέργεια αλλά και να βελτιώσουμε με χημικές μεθόδους (λιπάνσεις κτλ) το έδαφος του κτήματός μας. Οι βασικοί δείκτες της ανάλυσης του εδάφους είναι:

• Η οξύτητα που μετριέται με τη κλίμακα pH και μπορεί να έχει τιμές από 1 έως 14. Εδάφη με τιμές 0-7 λέγονται όξινα, ενώ με τιμές 7-14 λέγονται αλκαλικά. Όταν η τιμή είναι 7, αυτά ονομάζονται ουδέτερα.
• Τα μηχανικά συστατικά του εδάφους, που είναι η άργιλος, η άμμος και η ιλύς. Η αναλογία των συστατικών αυτών, σχετίζεται με τη γονιμότητα του εδάφους, την ικανότητα να συγκρατεί υγρασία, να στραγγίζεται ή να αερίζεται.
• Τα θρεπτικά στοιχεία του εδάφους, που είναι το άζωτο, ο φώσφορος και το κάλιο, καθώς και τα ιχνοστοιχεία που είναι ο σίδηρος, το μαγνήσιο κ.α., τα οποία είναι εξίσου σημαντικά όπως τα θρεπτικά στοιχεία, αλλά ονομάζονται έτσι λόγω του ότι τα φυτά τα χρειάζονται σε πολύ μικρές ποσότητες (ίχνη).
• Η οργανική ουσία, που επηρεάζει τις φυσικές και χημικές ιδιότητες του εδάφους, τις παραγωγικές του δυνατότητες και την περιεχόμενη υγρασία.
• Το ανθρακικό ασβέστιο, που επηρεάζει τις χημικές ιδιότητες του εδάφους και βρίσκεται σε μορφή σκόνης η οποία επηρεάζει το ριζικό σύστημα των φυτών, ιδίως στις πολυετείς καλλιέργειες.
• Η αλατότητα (ηλεκτρική αγωγιμότητα) του εδάφους, που μας δείχνει τη συγκέντρωση αλάτων στο χώμα. Αν η τιμή της είναι υψηλή, δημιουργείται σοβαρό πρόβλημα στην καλλιέργεια και ανάπτυξη των περισσότερων φυτών.
• Το βαθμό Ικανότητας Ανταλλαγής Κατιόντων (ΙΑΚ) του εδάφους, που εκφράζει την ικανότητα του εδάφους να συγκρατεί και να αποδίδει θρεπτικά στοιχεία στα φυτά.

Γίνετε μέλος της fb ομάδας του Αγροτών Ανάγνωσμα ΕΔΩ

Τέλος, συνίσταται να πραγματοποιείται ανάλυση του εδάφους πριν από την εγκατάσταση του οπωρώνα μας και να επαναλαμβάνεται η δειγματοληψία και η ανάλυση κάθε 3-4 χρόνια.

Οι αναγνώστες του Αγροτών Ανάγνωσμα μπορούν να διαβάσουν και το παρελθοντικό άρθρο με τίτλο ''Δειγματοληψία εδάφους στον αγρό" κάνοντας κλικ πάνω στο link 
Δειγματοληψία εδάφους στον αγρό 

Πηγή - fytoriagogis.gr